Mọi người chuyển hàng trăm tỷ đô la mỗi năm. Và đáng buồn thay, chính vì khối lượng giao dịch này mà một số kẻ lừa đảo ra sức lừa gạt mọi người thông qua nhiều hình thức lừa đảo chuyển tiền khác nhau. Tại Remitly, chúng tôi muốn giúp bạn hiểu rõ cách hoạt động của những hình thức lừa đảo này và cách nhận ra các dấu hiệu cảnh báo để bạn có thể bảo vệ tiền của mình.
Khi mọi người ngày càng nhận thức rõ hơn về các hình thức lừa đảo, như lừa đảo giả danh/phishing, những kẻ lừa đảo cũng liên tục tinh vi hóa chiêu trò. Vì nhiều vụ lừa đảo rất khó xử lý sau khi đã xảy ra, cách tốt nhất để giữ quyền kiểm soát là học cách nhận ra các tình huống có thể là lừa đảo ngay khi bạn gặp phải. Dưới đây là một số hình thức phổ biến trong ngành.
1. Lừa đảo gia đình gặp chuyện khẩn cấp
Kẻ gian khiến nạn nhân tin rằng họ đang gửi tiền giúp người thân hoặc bạn bè trong tình huống khẩn cấp. Chúng lợi dụng tâm lý lo lắng tự nhiên của nạn nhân với những kịch bản như tai nạn giao thông, bị mắc kẹt ở sân bay hoặc cần “tránh bị bắt”. Đối tượng có thể gọi điện gấp, giả làm họ hàng, bạn bè hoặc người có thẩm quyền (cảnh sát, bác sĩ).
Để bảo vệ bản thân:
- Xác minh trực tiếp với người thân/bạn bè. Nếu còn nghi ngờ, dùng kênh khác (gọi số điện thoại thay vì mạng xã hội) và hỏi thêm ý kiến từ người thân khác.
- Đừng vội giao dịch; dành thời gian kiểm tra tình huống.
- Cảnh giác với yêu cầu giữ bí mật hoặc thúc giục “cần gấp”.
- Cẩn thận với cuộc gọi/tin nhắn không mong đợi từ người lạ.
2. Lừa đảo tống tiền tình dục
Kẻ phạm tội đe dọa phát tán hình ảnh/video nhạy cảm để tống tiền. Nạn nhân thường là người trẻ.
Để bảo vệ bản thân:
- Thận trọng khi kết nối trên mạng xã hội và các trang hẹn hò.
- Không tham gia video chat nhạy cảm hay trao đổi ảnh nhạy cảm với người lạ.
- Không gửi tiền cho người đe dọa phát tán ảnh/video thân mật.
3. Lừa đảo đe dọa/tống tiền
Kẻ gian cưỡng ép, đe dọa để chiếm đoạt tiền: khoe biết thông tin cá nhân, dọa gây hại, nói biết nơi bạn sống/làm việc, dọa bắt giữ nếu không trả tiền.
Để bảo vệ bản thân:
- Không đáp ứng yêu cầu của kẻ lừa đảo.
- Liên hệ cơ quan thực thi pháp luật ngay nếu cảm thấy bị đe dọa an toàn thân thể.
- Cảnh giác với cuộc gọi/tin nhắn không mong đợi.
- Thận trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân trực tuyến hoặc phản hồi các liên hệ bất ngờ.
4. Lừa đảo giả danh
Kẻ gian giả làm người có thẩm quyền/đại diện hợp pháp để yêu cầu tiền giải quyết “vấn đề” bịa đặt; có thể mạo danh doanh nghiệp uy tín hoặc tổ chức tài chính, viện cớ phí gian lận, hoàn tiền, thanh toán thừa, sự cố vận chuyển… để lấy thông tin cá nhân/tài chính.
Để bảo vệ bản thân:
- Thận trọng khi chia sẻ dữ liệu cá nhân trực tuyến hoặc phản hồi liên hệ không mong đợi.
- Xác minh độ xác thực của người đại diện/doanh nghiệp.
- Không chia sẻ thông tin tài chính qua điện thoại/email với người lạ.
- Đừng tin các liên lạc ngoài ý muốn từ cá nhân/doanh nghiệp chưa rõ danh tính.
5. Lừa đảo đầu tư
Thường quảng cáo “hời đến không tưởng”, “không rủi ro”, tạo áp lực “chỉ còn trong thời gian ngắn” để buộc đầu tư ngay; tiếp cận qua mạng xã hội, cuộc gọi lạnh hoặc email không mong đợi.
Để bảo vệ bản thân:
- Thận trọng với lời mời đầu tư phi thực tế hoặc ép đầu tư ngay.
- Nghiên cứu và xác minh tính hợp pháp trước khi xuống tiền.
- Chỉ đầu tư trong khả năng chấp nhận rủi ro.
6. Lừa đảo tình cảm
Kẻ gian giả vờ muốn yêu đương để thao túng cảm xúc, dùng lời có cánh và ảnh đánh cắp nhằm chiếm lòng tin, rồi xin tiền/thẻ quà (vé máy bay gặp mặt, chi phí y tế…).
Để bảo vệ bản thân:
- Xác minh danh tính qua tìm kiếm ảnh ngược hoặc gọi video.
- Cảnh giác với yêu cầu giữ bí mật/khẩn cấp — chiêu thức phổ biến của kẻ gian.
- Thận trọng với tin nhắn/cuộc gọi bày tỏ tình cảm từ người lạ.
7. Lừa đảo hỗ trợ kỹ thuật
Mạo danh Microsoft/Apple… nói máy tính cần “bảo trì kỹ thuật” để lấy quyền truy cập từ xa và trộm dữ liệu/tiền; thường bắt đầu bằng gọi/SMS/email không mong đợi từ “Bộ phận hỗ trợ”, “Help Desk”, “Phòng CNTT”.
Để bảo vệ bản thân:
- Nhớ rằng công ty uy tín không tự ý yêu cầu quyền truy cập máy tính của bạn.
- Không cung cấp thông tin cá nhân/tài chính cho liên hệ bất ngờ.
- Tự xác minh độc lập mọi yêu cầu hỗ trợ kỹ thuật.
8. Lừa đảo nhập cư
Mạo danh viên chức nhập cư, nói hồ sơ có vấn đề và yêu cầu chuyển tiền gấp hoặc cung cấp thông tin tài khoản; có thể dọa trục xuất.
Để bảo vệ bản thân:
- Kiểm tra trên website chính thức của cơ quan nhập cư về cách liên lạc/thanh toán; nếu nhận tin đáng ngờ, liên hệ trực tiếp qua thông tin trên trang chính thức.
- Cảnh giác với yêu cầu thanh toán qua chuyển tiền, thẻ quà tặng hoặc vào tài khoản cá nhân.
Vì thủ đoạn thay đổi thường xuyên, bạn có thể gặp các biến thể lừa đảo khác. Hãy nhận biết các dấu hiệu cảnh báo chung của những chiêu trò mới để giữ an toàn.
9. Lừa đảo trúng thưởng
Giả mạo xổ số/ bốc thăm/ cuộc thi: thông báo bất ngờ rằng bạn “thắng giải” ở nước ngoài, yêu cầu thông tin tài khoản để “chuyển thưởng”, hoặc gửi séc giả rồi đòi bạn chuyển tiền trả phí đổi ngoại tệ/xử lý; sau khi chuyển tiền mới biết séc giả và có thể mất tiền, chịu thêm phí.
Để bảo vệ bản thân:
- Tìm hiểu mọi cuộc thi/bốc thăm lạ trước khi chuyển tiền.
- Không chuyển tiền cho đến khi chắc chắn séc đã được thanh toán.
- Gọi ngân hàng phát hành séc để xác minh số dư và tính xác thực.
- Không bao giờ cung cấp thông tin tài khoản ngân hàng cho người lạ.
10. Lừa đảo tuyển dụng
Quảng cáo việc làm giả (người mua hàng bí mật, làm tại nhà), phỏng vấn giả để thu thập dữ liệu rồi yêu cầu phí xử lý/trang bị/đào tạo; sau khi trả mới biết là lừa.
Để bảo vệ bản thân:
- Tự nghiên cứu về công ty; kiểm tra website chính thức và thông tin liên lạc đã xác minh. Cảnh giác nếu không có website, chỉ dùng nhắn tin/nhóm chat.
- Thận trọng với công việc đòi trả tiền trước (trang bị, đào tạo, phí ứng tuyển).
11. Lừa đảo trên chợ điện tử
Nhắm vào giao dịch trên Facebook Marketplace, Craigslist, eBay… Phiên bản 1: “người mua” gửi séc/ngân phiếu giả giá trị cao hơn và đòi hoàn phần dư qua chuyển tiền; séc về sau bị từ chối. Phiên bản 2: “người bán” yêu cầu trả trước rồi không giao hàng.
Để bảo vệ bản thân:
- Xử lý giao dịch trong nền tảng chính thức; nghi ngờ ai đó rủ ra ngoài để “tránh phí”.
- Xem đánh giá và xếp hạng của người mua/người bán.
Những dấu hiệu phổ biến trong lừa đảo tài chính
- Không chắc có phải lừa đảo không? Hãy chú ý các dấu hiệu sau:
- Khăng khăng chỉ giao tiếp qua email, tin nhắn hoặc mạng xã hội.
- Nội dung liên lạc có lỗi chính tả/ngữ pháp nghiêm trọng.
- Địa chỉ email phản hồi khác lạ hoặc không đáng tin.
- Gây áp lực buộc bạn gửi tiền ngay.
- Yêu cầu gửi tiền ra nước ngoài dù nói đang ở quốc gia của bạn.
- Đòi dùng séc ngân hàng/chuyển khoản hoặc phương thức ngoài quy trình chính thức.
Bảo vệ bản thân trước các hình thức lừa đảo chuyển tiền
- Không bao giờ cung cấp thông tin cá nhân qua cuộc gọi/tin nhắn không mong đợi.
- Không gửi tiền cho người bạn không quen biết trực tiếp.
- Nếu nhận yêu cầu khác thường từ “người thân”, hãy gọi lại theo số đã biết và hỏi thêm ý kiến thành viên khác.
- Thường xuyên cập nhật mật khẩu.
- Cài đặt trình chặn pop-up và phần mềm diệt virus.
- Không chia sẻ thông tin đăng nhập Remitly, ngân hàng trực tuyến hoặc ứng dụng tài chính khác.
Nếu bạn chuyển tiền cho kẻ lừa đảo, rất có thể chúng tôi không thể hỗ trợ và bạn có thể mất tiền.
Báo cáo hành vi lừa đảo chuyển tiền
Nếu trở thành mục tiêu của lừa đảo chuyển tiền, dù chưa chuyển khoản, hãy báo cáo ngay. Liên hệ cảnh sát địa phương và ngân hàng để lập biên bản; đồng thời liên hệ Remitly hoặc nhà cung cấp chuyển tiền bạn dùng. Báo cáo của bạn góp phần chấm dứt lừa đảo và có thể bảo vệ người khác. Cách thức và nơi báo cáo tại khu vực của bạn có trong Hướng dẫn khắc phục sau khi bị lừa đảo, nêu rõ các bước cần làm và nguồn hỗ trợ trên toàn cầu.
Dù tội phạm cố lợi dụng hệ thống chuyển tiền, chuyển tiền vẫn là cách thuận tiện để hỗ trợ người thân ở nước ngoài. Làm theo các mẹo trong bài, bạn có thể giao dịch an toàn và tự bảo vệ mình trước kẻ lừa đảo.