Khi người dân ở nhiều nước châu Á chuẩn bị tạm biệt năm cũ và chào đón năm mới, đội ngũ của chúng tôi tại Remitly xin chúc tất cả khách hàng của chúng tôi một năm mới hạnh phúc.
Tết Nguyên Đán là ngày lễ lớn nhất hàng năm ở Trung Quốc, Hàn Quốc, Việt Nam, và đó là ngày lễ lớn tại nhiều quốc gia khác ở Đông Á và Đông Nam Á. Tương tự như hầu hết các phong tục đón năm mới trên khắp thế giới, đây là một dịp để ăn mừng, chuẩn bị và tập trung vào sự may mắn, thịnh vượng cho năm mới. Cùng đọc tiếp bài viết để tìm hiểu về những phong tục nổi tiếng nhất trong dịp Tết Nguyên Đán.
Ở Trung Quốc hiện đại, năm mới còn được gọi là “Lễ hội Mùa xuân”. Ở Hàn Quốc, dịp này được gọi là Seollal. Và Việt Nam, ngày lễ này được gọi là Tết.
Các quốc gia khác như Indonesia, Malaysia, Singapore, Đài Loan và Philippines thường gọi đây là Tết Nguyên Đán. Ở Mỹ, Canada và Châu Âu, dịp này thường được gọi là “Tết Trung Quốc” vì chủ yếu là lịch Trung Quốc sẽ xác định ngày này mỗi năm.
Một số lễ kỷ niệm đầu tiên có từ hơn 3.800 năm trước trong thời kỳ nhà Thương. Theo chu kỳ của mặt trăng, hay âm lịch, Tết Nguyên Đán thường rơi vào cuối tháng 1 hoặc đầu tháng 2 theo lịch Gregory. Năm nay, Tết Nguyên Đán là vào ngày 10/02/2024, mở đầu năm con Rồng.
Ăn mừng Tết Nguyên Đán ở nước ngoài
Những người nhập cư châu Á đã tìm ra những cách mới để ăn mừng khi họ ở xa quê hương. Một số người Mỹ gốc Hoa thế hệ đầu tiên, như Michelle, một blogger về phong cách sống, cảm thấy rằng thật khó để ăn mừng Tết Nguyên Đán khi sống ở nước ngoài vì các lễ hội không được tổ chức phô trương bên ngoài Trung Quốc.
Michelle giải thích: “Tương tự như Giáng sinh ở các nước phương Tây, Tết Nguyên Đán là ngày lễ lớn nhất của văn hóa. Các công ty đóng cửa trong nhiều ngày, các gia đình di chuyển về quê nhà và những món quà (dưới dạng tiền lì xì trong các phong bao màu đỏ) được trao tận tay cho trẻ em.”
Cô cho biết thêm, mỗi truyền thống đều có ý nghĩa tượng trưng và “mang lại may mắn, sức khỏe và thịnh vượng cho năm mới sắp đến”.
Một cách quan trọng mà cô duy trì truyền thống của quê hương mình là chế biến những món ăn yêu thích trong ngày lễ. Michelle nói: “Mặc dù có thể không mang lại cảm giác dịp lễ Tết như ở châu Á, nhưng chúng tôi vẫn cố gắng ăn mừng theo cách tốt nhất mà chúng tôi biết và đó là thông qua đồ ăn”.
Mỗi quốc gia có một phong tục ăn mừng Tết truyền thống riêng. Mặc dù có những điểm khác biệt, nhưng vẫn có những điểm chung kết nối việc ăn mừng hàng năm trong Đêm giao thừa và Ngày Tết Nguyên Đán trên khắp thế giới. Chúng ta hãy cùng nhìn lại một số truyền thống này.
10 phong tục đón Tết Nguyên Đán
1. Nhảy múa, diễu hành và tiệc đường phố
Một biểu tượng của Tết Nguyên Đán mà khá quen thuộc trên toàn thế giới là một cuộc diễu hành sôi động, sống động với múa lân và múa sư tử, nhào lộn, các vũ công đeo mặt nạ và các màn biểu diễn dân gian khác.
Nhiều cộng đồng tổ chức những lễ hội công cộng này, thường có cả người tham gia và người xem, tạo ra rất nhiều âm thanh và tiếng ồn trên đường phố với pháo, chiêng, trống và chuông.
Những âm thanh này được dùng để xua đuổi tà ma, được gọi là “nian” trong tiếng Quan Thoại. Ở Việt Nam, các cuộc diễu hành có sự góp mặt của Múa Lân, một con sư tử lai với rồng và kỳ lân, tượng trưng cho sức mạnh.
Những cộng đồng người nước ngoài lớn hơn trên toàn cầu cũng có các lễ hội tương tự, đặc biệt là ở các thành phố lớn. Ở Hoa Kỳ, các khu phố Tàu của thành phố San Francisco và New York tổ chức các lễ hội lớn. Cộng đồng người Việt ở Quận Cam, California cũng tổ chức một lễ hội đón Tết lớn hàng năm.
2. Tôn kính các vị thần linh, tổ tiên và người lớn tuổi
Nhiều gia đình đi lễ ở các chùa trong dịp Tết Nguyên Đán. Họ đến đó để cầu may mắn, dâng đồ ăn và thắp hương cho thần linh và tổ tiên. Một nghi lễ của người Việt trong dịpTết Nguyên Đán là thắp hương và mời tổ tiên về ăn Tết.
Việc tôn vinh người lớn tuổi và chúc họ sống lâu khỏe mạnh cũng là một phần của nghi lễ thông thường trong các dịp Tết. Điều này có thể bao gồm các lời chúc đặc biệt, cúi chào và tôn trọng khi chia sẻ thức ăn. Loại nghi lễ này cũng thường là một phần của việc tặng và nhận quà.
3. Mặc quần áo mới
Mặc quần áo mới trong dịp Tết Nguyên Đán đồng nghĩa với một khởi đầu mới. Mọi người thường chọn những màu sắc rực rỡ như màu đỏ khi mua quần áo. Màu đỏ thường tượng trưng cho sự hòa thuận, may mắn và hạnh phúc. Nên nhớ rằng bạn cần tránh mặc đồ đen hoặc trắng trong dịp năm mới vì mọi người thường mặc những màu này trong đám tang.
Ở Hàn Quốc, việc mặc trang phục truyền thống mới như hanbok trong dịp lễ là một phong tục phổ biến, nhưng trong thời hiện đại, nhiều người thích các trang phục giản dị hơn.
Ở một số khu vực của Trung Quốc, việc mua giày mới trong dịp Tết là điều không may mắn. Điều này là do trong tiếng Quảng Đông, từ giày nghe giống với tiếng thở dài, đây là một điều quá tiêu cực cho khoảng thời gian vui vẻ như thế.
4. Dán câu đối xuân trên cửa
Câu đối mùa xuân, hay câu đối Chunlian trong tiếng Trung (春聯), còn được gọi là câu đối Tết Nguyên Đán.
Trong dịp Tết, mọi người thường viết chữ đen hoặc vàng trên giấy đỏ. Câu đối xuân bao gồm một cặp dòng thơ hoặc lời chúc dán dọc hai bên cửa trước và một cuộn giấy ngang gồm bốn chữ được dán phía trên khung cửa.
Việc dán cặp câu đối thể hiện niềm vui của mọi người trong dịp lễ Tết và mong muốn cuộc sống tốt đẹp hơn trong năm tới.
5. Mừng tuổi bao lì xì đỏ và các quà tặng khác
Tặng quà cho bạn bè và gia đình mà bạn đến thăm trong dịp Tết Nguyên Đán là một phong tục quan trọng khác. Những món quà phù hợp tùy theo vùng miền và từng gia đình, nhưng việc người lớn tuổi tặng tiền cho trẻ em là điều phổ biến.
Trẻ em Trung Quốc được nhận “hongbao”: phong bao màu đỏ đựng tiền. Ở Việt Nam, người lớn tặng “Lì Xì” hay “tiền lì xì may mắn” cho trẻ em. Trong truyền thống của Hàn Quốc, sebaetdon là tiền giấy đựng trong túi lụa với kiểu dáng thiết kế truyền thống.
Cũng có nhiều quà tặng khác trong dịp Tết Nguyên Đán. Kẹo, trái cây, các món ngon đặc biệt, hoa và lá trà đều rất được ưa chuộng. Ở Hàn Quốc, nhân sâm, mật ong và các sản phẩm tốt cho sức khỏe là quà tặng truyền thống cho cha mẹ. Ở Trung Quốc, mọi người thích tặng các hộp quà hoặc giỏ quà cho người già để bày tỏ lòng biết ơn. Cây đào nhỏ là một món quà năm mới phổ biến ở Hồng Kông.
Việc tặng quà khiến cho thời gian chuẩn bị trước Tết Nguyên Đán càng trở nên bận rộn.
6. Dọn dẹp nhà cửa đón Tết
Một yếu tố khác để chuẩn bị choTết Nguyên Đán vừa thiết thực vừa mang tính nghi lễ là một buổi nghiêm túc dọn dẹp nhà cửa để đón Tết. Yếu tố nghi lễ liên quan đến việc quét dọn sạch những linh hồn xấu có thể đang ẩn náu trong các ngóc ngách.
Các gia đình sẽ di chuyển đồ đạc để lau chùi mọi ngóc ngách, và tổng thể là dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ để chuẩn bị đón khách. Công việc này có thể bao gồm việc sơn và trang trí lại, sửa chữa và lau chùi cửa sổ. Một số khu vực chọn một ngày cụ thể trong thời gian Tết để làm ngày truyền thống dọn dẹp nhà cửa.
7. Ăn các món đặc sản ngày Tết
Lễ đón Tết Nguyên Đán luôn có rất nhiều món ăn đặc biệt. Bữa ăn đêm giao thừa thường là bữa tiệc lớn nhất trong năm. Mọi người gọi bữa tối Đêm Giao thừa là “bữa tối đoàn tụ gia đình” (團圓飯), nơi các gia đình quây quần sum họp và tận hưởng thời gian bên nhau.
Mỗi khu vực đều có những món ăn truyền thống gắn liền với dịp lễ Tết. Ở Trung Quốc, những món ăn này được chọn vì tên của chúng nghe giống với những từ có nghĩa là giàu có, may mắn hoặc thịnh vượng. Ví dụ, một loại cá nguyên con truyền thống có tên là “yu” có cùng tên với từ có nghĩa là sự giàu có. Ở Thượng Hải, món ăn truyền thống là một số loại bánh bao có hình dạng giống thỏi vàng. Ở Quảng Châu, hàu là món ăn được sử dụng nhiều vì tên của chúng trong tiếng địa phương có nghĩa là “làm ăn tốt”.
Matt Reischer, nhà phê bình ẩm thực cho một blog khu phố Trung Quốc, chia sẻ rằng “[Vợ chồng tôi] luôn ăn cả con cá (thường là cá vược hoặc cá đù) tượng trưng cho sự ‘hòa hợp’ trong năm mới sắp tới”.
Chao Wang, chủ sở hữu của Hunan Slurp, chia sẻ, “[Tôi] lớn lên ở Hồ Nam, [vì vậy] theo truyền thống, tôi có một vài món ăn cụ thể trên bàn ăn trong ngày: Bánh bột cá tự làm, súp gà ngọt và bánh gạo với bột đậu nành và đường nâu.”
Bánh gạo cũng là món ăn được mọi người yêu thích trong bữa tối đoàn tụ cho dịp Tết Nguyên Đán. Bánh, còn được gọi là “gao” trong tiếng Trung, là từ đồng âm với từ ‘chiều cao’ trong tiếng Trung Quốc. Vì vậy, theo truyền thống Trung Quốc, ăn gao không chỉ là một cách tuyệt vời để đón Tết Nguyên Đán mà còn tượng trưng cho việc cả gia đình sẽ đạt đến tầm cao mới trong năm tới.
Bánh gạo Tết có thể có nhiều hình dạng và hương vị khác nhau. Loại bánh truyền thống nhất được làm từ bột gạo, vì vậy nên nướng hoặc hấp bánh chín kỹ để có hương vị ngon nhất.
Ning (Amelie) Kang, đầu bếp kiêm chủ của dự án MáLà, cho biết: “Tại nhà, chúng tôi luôn ăn bánh bao vào ngày đầu năm mới, và sau bữa tối, chúng tôi quây quần bên TV và ăn hạt hướng dương trong khi trò chuyện. Sau khi chuyển đến Mỹ, tôi vẫn cố gắng duy trì những phong tục này. Bạn bè của tôi tụ tập ở căn hộ của tôi và cùng nhau làm bánh bao.
Các món ăn Việt Nam truyền thống cho dịp Tết Nguyên Đán bao gồm kẹo lạc, kẹo dừa và bánh chưng, một loại bánh gạo hấp với nhân thịt lợn được gói trong lá chuối.
Ở Hàn Quốc, teokguk là món ăn phổ biến trong bữa tối đoàn tụ dịp Tết. Đó là món súp có nước dùng trong và bánh gạo màu trắng, tượng trưng cho một tâm trí tinh thần và cơ thể sạch sẽ để đón năm mới.
8. Xử lý vấn đề tài chính
Chuẩn bị cho một năm sắp kết thúc và một năm mới sắp bắt đầu, nhiều người tận dụng dịp này để kết thúc các vấn đề tài chính còn dang dở, cả trong công việc lẫn cá nhân. Các doanh nghiệp và cá nhân sẽ trả hết nợ, thu hồi tiền nợ, cân đối sổ sách và nói chung là chuẩn bị một phương án rõ ràng cho năm sắp tới.
Đây cũng là một truyền thống thiết thực trong dịp Tết Nguyên Đán, vì hầu hết các doanh nghiệp đều đóng cửa ít nhất vài ngày trong kỳ nghỉ Tết. Hơn nữa, việc đòi nợ trong dịp Tết và năm mới sẽ bị coi là thô tục và không tôn trọng.
9. Thăm gia đình và bạn bè
Trở về quê nhà để đoàn tụ gia đình, thường bao gồm các chuyến đi đường dài, là một phần quan trọng trong phong tục Tết Nguyên Đán ở mọi quốc gia tổ chức dịp lễ này. Điều này biến kỳ nghỉ lễ Tết trở thành thời điểm bận rộn nhất trong năm cho việc đi lại. Cơn sốt di chuyển hồi hương trong dịp Lễ hội Mùa xuân ở Trung Quốc thậm chí còn được CNN mô tả là mùa di cư lớn nhất của con người trên thế giới.
Ngoài việc di chuyển về quê nhà để đoàn tụ gia đình nói chung, các phong tục Tết Nguyên Đán còn liên quan đến việc đi thăm đại gia đình và bạn bè, thường theo thứ tự quy định trong các ngày của dịp nghỉ lễ. Ví dụ, bạn có thể dành ngày đầu tiên với gia đình chính của mình, sau đó đến thăm họ hàng nội gần nhất, tiếp theo là họ hàng ngoại và sau đó là thăm bạn bè.
Một số cộng đồng còn có những quan điểm mê tín về sự may mắn. Họ sẽ mời người xông nhà, tức là một người đã trải qua một năm may mắn, thịnh vượng sẽ được mời vào nhà đầu tiên trong năm mới để mang lại vận may cho gia chủ.
10. Lễ hội Đèn lồng
Lễ hội Đèn lồng diễn ra vào ngày 15 Tết Nguyên đán. Trong Lễ hội Đèn lồng, trẻ em ra ngoài vào ban đêm và mang theo những chiếc lồng đèn giấy và giải các câu đố trên đèn lồng. Trong lịch sử, những chiếc đèn lồng sáng nhất tượng trưng cho sự may mắn, hy vọng và được cho là có thể xua đuổi những điều xui xẻo.
Vào ngày này, các gia đình ăn tangyuan “湯圓” (Miền Nam Trung Quốc, Đài Loan và Đông Nam Á) hoặc yuanxiao “元宵” (Miền Bắc Trung Quốc). Đó là món cơm gạo nếp thường được nhồi nhân đậu đỏ ngọt, nhân vừng hoặc nhân bơ đậu phộng.
Ở thời cổ đại, những người trẻ sẽ đi ra ngoài vào ngày này, hy vọng tìm được tình yêu. Những người mai mối sẽ cố gắng ghép đôi cho họ. Thời hiện đại, lễ hội không còn mang ý nghĩa như vậy nữa, nhưng đèn lồng đỏ vẫn được treo.
Còn các con giáp Trung Quốc thì sao?
Truyền thống Trung Quốc gán một con vật cho mỗi năm mới theo chu kỳ 12 năm. Mỗi con vật sẽ đại diện cho một số đặc điểm nhất định của cả năm và cho những người sinh vào năm đó. Các con giáp của Trung Quốc là:
- Năm Tý (con chuột)
- Năm Sửu (con trâu)
- Năm Dần (con hổ)
- Năm Mão (con mèo)
- Năm Thìn (con rồng)
- Năm Tỵ (con rắn)
- Năm Ngọ (con ngựa)
- Năm Mùi (con dê)
- Năm Thân (con khỉ
- Năm Dậu (con gà)
- Năm Tuất (con chó)
- Năm Hợi (con lợn)
Chúc mừng Tết Nguyên Đán!
Một lần nữa, chúng tôi tại Remitly xin chúc bạn một dịp Giao thừa và Tết Nguyên Đán vui vẻ. Chúng tôi hy vọng rằng việc tìm hiểu về cách thức các quốc gia châu Á tổ chức đêm giao thừa và ngày Tết sẽ khích lệ bạn chuẩn bị những món ăn ngon, thăm bố mẹ cùng các thành viên trong gia đình và thưởng thức các trò chơi truyền thống trong thời gian nghỉ Tết.
Nếu bạn cần gửi bao lì xì kỹ thuật số cho các thành viên gia đình đang sống ở nước ngoài trong dịp Tết Nguyên Đán hoặc bạn đang tìm cách gửi tiền cho những người thân yêu trong năm sắp tới, hãy nhớ đến chúng tôi. Remitly giúp cho việc chuyển tiền kỹ thuật số trong năm mới tới nhiều quốc gia châu Á và xa hơn nữa trở nên đơn giản và tiết kiệm.
