Her yıl insanlar havale yoluyla yüz milyarlarca dolar gönderiyor. Ne yazık ki bu yüksek hacim, bazı sahtekârların çeşitli para transferi dolandırıcılıklarıyla insanları kandırmaya çalışmasına zemin hazırlıyor. Remitly olarak, bu para transferi sahtekârlıklarının nasıl işlediğini anlamanıza ve uyarı işaretlerini fark etmenize yardımcı olarak paranızı güvende tutmanızı istiyoruz.
İnsanlar kimlik avı (phishing) gibi sahtekârlıkları daha iyi tanıdıkça, sahtekârlar da yöntemlerini geliştiriyor. Birçok dolandırıcılığı olaydan sonra çözüme kavuşturmak zordur; bu yüzden en iyi strateji, olası sahtekârlıkları karşınıza çıkar çıkmaz tanıyabilmektir. Aşağıda sektördeki en yaygın örnekleri bulabilirsiniz.
1. Ailevi acil durum sahtekârlıkları
Bu tür sahtekârlıkta mağdur, acil bir durumda olduğu iddia edilen bir yakınına veya arkadaşına yardım etmek için para gönderdiğine inandırılır. Sahtekârlar trafik kazası, havalimanında mahsur kalma veya gözaltından kurtulma gibi senaryolar uydurur ve akraba, arkadaş ya da polis/ doktor gibi bir otoriteyi taklit ederek acil aramalar yapar.
Kendinizi korumak için:
- Yakınınızla doğrudan iletişime geçip durumu doğrulayın. Şüphedeyseniz sosyal medya yerine telefonla aramak gibi alternatif bir kanalı deneyin ve başka bir akraba/arkadaşınızdan ikinci görüş alın.
- İşlemi aceleye getirmeyin; doğrulama için zaman ayırın.
- Gizli tutma veya “hemen şimdi” baskısı yapan taleplere şüpheyle yaklaşın.
- Tanımadığınız kişilerden gelen beklenmedik çağrı ve mesajlara dikkat edin.
2. Cinsel içerikli şantaj sahtekârlıkları
“Cinsel içerikli şantaj”, mağdurun mahrem fotoğraf/video gibi içeriklerini ifşa etmekle tehdit ederek para talep edilen bir zorbalık türüdür. Kurbanlar sıklıkla genç yetişkinlerdir.
Kendinizi korumak için:
- Sosyal medya ve flört sitelerinde kurduğunuz bağlantılarda temkinli olun.
- Yabancılarla müstehcen görüntülü sohbetlere girmeyin ve mahrem görsel alışverişi yapmayın.
- Mahrem içeriklerinizi ifşa etmekle tehdit eden kimseye para göndermeyin.
3. Tehdit/şantaj sahtekârlıkları
Sahtekârlar, zorlayıcı ve tehditkâr yöntemlerle mağdurlardan yasa dışı şekilde para almaya çalışır. E-posta veya telefonla kişisel bilgilerinizden söz ederek gözünüzü korkutabilir; adresinizi bildiğini, size veya sevdiklerinize zarar vereceğini ya da ödeme yapmazsanız tutuklanacağınızı öne sürebilir.
Kendinizi korumak için:
- Taleplere boyun eğmeyin.
- Fiziksel tehdit hissediyorsanız derhal kolluk kuvvetleriyle iletişime geçin.
- Tanımadığınız kişilerden gelen beklenmedik çağrı ve mesajlara karşı dikkatli olun.
- Çevrimiçi ortamda kişisel bilgilerinizi paylaşırken ve beklenmedik taleplere yanıt verirken temkinli olun.
4. Kimliğe bürünme sahtekârlıkları
Sahtekâr, bir otoriteyi taklit ederek sahte bir durumu çözmek için para ister. Saygın bir işletmenin veya finans kurumunun temsilcisiymiş gibi davranıp sahte ücretler, iade/“fazla ödeme”, teslimat sorunları vb. iddialarla kişisel ve finansal bilgilerinizi elde etmeye çalışabilir.
Kendinizi korumak için:
- Çevrimiçi paylaştığınız kişisel bilgiler ve beklenmedik arama/mesajlara verdiğiniz yanıtlar konusunda dikkatli olun.
- Temsilcinin veya işletmenin meşru olup olmadığını bağımsız biçimde doğrulayın.
- Yabancılarla telefon veya e-posta üzerinden finansal bilgi paylaşmayın.
- Talebini sizin başlatmadığınız iletişimlere güvenmeyin.
5. Yatırım sahtekârlıkları
“Gerçek olamayacak kadar iyi” kazanç vaatleri veya “risksiz” fırsatlar sunulur; çoğu zaman “sınırlı süre” baskısıyla derhâl yatırım yapmanız istenir. Yaklaşım sosyal medya, soğuk arama veya istenmeyen e-postalarla olabilir.
Kendinizi korumak için:
- Gerçek dışı vaatlere ve “hemen yatırım yap” baskısına şüpheyle yaklaşın.
- Para yatırmadan önce araştırma yapın, meşruiyeti doğrulayın.
- Kaybetmeyi göze alamayacağınız parayı asla yatırmayın.
6. Romantik yakınlık sahtekârlıkları
Sahtekâr, çevrimiçi romantik ilgi göstererek güven kazanır; övgüler ve çalıntı fotoğraflarla duygularınızı istismar eder. Sonrasında uçak bileti veya beklenmedik sağlık giderleri bahanesiyle para ya da hediye kartı ister.
Kendinizi korumak için:
- Görselleri tersine görsel aramayla kontrol edin veya görüntülü görüşme isteyerek kimliği doğrulayın.
- Gizlilik ve aciliyet isteyen talepleri tipik dolandırıcılık taktiği olarak görün.
- Tanımadığınız kişilerden gelen “aşk/ilgi” içerikli beklenmedik mesaj ve aramalara karşı dikkatli olun.
7. Teknik destek sahtekârlıkları
Microsoft/Apple gibi şirketlerin temsilcisi gibi davranıp bilgisayarınızın “teknik desteğe” ihtiyaç duyduğunu söyleyerek uzaktan erişim elde etmeye çalışırlar. Genelde “Teknik Destek/Yardım Masası/BT” adına istenmeyen arama, SMS veya e-postayla başlar.
Kendinizi korumak için:
- Saygın şirketlerin sizi durup dururken arayıp bilgisayar erişimi istemeyeceğini unutmayın.
- Beklenmedik arama/e-postalara kişisel veya finansal bilgi vermeyin.
- Her türlü destek talebinin meşruluğunu bağımsız bir kanaldan doğrulayın.
8. Göçmenlik sahtekârlıkları
Göç idaresi görevlisi gibi arayıp belgelerinizde sorun olduğunu, bunu acil havale veya hesap bilgisi vererek çözebileceğinizi iddia edebilirler; hatta sınır dışı tehdidinde bulunabilirler.
Kendinizi korumak için:
- Ülkenizin göç idaresinin resmî sitesinden iletişim ve ödeme yöntemlerini kontrol edin; şüpheli bir mesaj aldıysanız listedeki resmî kanallar üzerinden doğrudan temas kurun.
- Havale/hediye kartı isteyen veya kişisel hesaba ödeme talep edenlere karşı dikkatli olun.
Ne yazık ki yöntemler sık sık değişir; bu nedenle başka tür dolandırıcılıklarla da karşılaşabilirsiniz. Güncel sahtekârlıkların genel uyarı işaretlerini tanımak güvenliğinizi artırır.
9. Ödül sahtekârlıkları
Sahte çekiliş, piyango veya yarışmalarla para çalınır. Genellikle “yurtdışında nakit ödül kazandınız” diyen beklenmedik bir arama/e-postayla başlar. “Ödülü yatırmak” bahanesiyle banka bilgileri istenir ya da sahte çek gönderilip kur farkı/işlem ücreti için havale talep edilir; sonrasında çek sahte çıkar ve para kaybedilebilir.
Kendinizi korumak için:
- Katılmadığınız yarışma/çekilişler için para göndermeden önce araştırın.
- Çek kesin olarak tahsil edilmeden transfer başlatmayın.
- Gelen her çek için düzenleyen bankayı arayıp fon ve geçerlilik doğrulayın.
- Banka hesap bilgilerinizi asla tanımadığınız kişilerle paylaşmayın.
10. İş sahtekârlıkları
“Sır müşteri”, “evden çalışma” gibi sahte ilanlar verilir; sahte mülakatla bilgileriniz alınır ve kayıt/ekipman/eğitim için ön ödeme istenir. Ödeme sonrası işin sahte olduğu anlaşılır.
Kendinizi korumak için:
- Şirketi bağımsızca araştırın; resmî sitesi ve doğrulanmış iletişim bilgilerini kontrol edin. Sadece SMS/grup sohbetiyle iletişim kuran ve web sitesi olmayan şirketlere dikkat edin.
- Ekipman, eğitim veya başvuru için peşin ödeme isteyen ilanlara şüpheyle yaklaşın.
11. Pazar yeri (marketplace) sahtekârlıkları
Facebook Marketplace, Craigslist, eBay vb. platformlarda alıcı ve satıcılar hedeflenir. Sahte alıcı, satış fiyatından yüksek sahte çek gönderip “fazlayı iade” ister; çek karşılıksız çıkar. Sahte satıcı ise önden ödeme isteyip ürünü hiç göndermez.
Kendinizi korumak için:
- İşlemleri platformun resmî ödeme/iletişim kanallarıyla gerçekleştirin. “Ücreti atlamak için platform dışına çıkalım” diyenlere dikkat edin.
- Alıcı/satıcı yorum ve puanlarını kontrol edin.
Finansal sahtekârlıkların yaygın işaretleri
- Emin değil misiniz? Şu kırmızı bayraklara dikkat edin:
- Tüm görüşmeyi yalnızca e-posta, mesaj veya sosyal medya üzerinden yürütmekte ısrar ederler.
- İletişimde belirgin yazım ve dil bilgisi hataları vardır.
- Yanıt adresi garip veya tanınmaz bir e-postadır.
- Hemen para göndermeniz için yoğun baskı kurarlar.
- “Sizin ülkedeyiz” derken parayı başka ülkeye göndermenizi isterler.
- Resmî/alışılmış süreçler dışında (banka çeki, havale vb.) ödeme yöntemleri dayatırlar.
Para transferi sahtekârlıklarından korunmak
- Beklenmedik arama veya mesajlarda kişisel bilgilerinizi asla paylaşmayın.
- Şahsen tanımadığınız birine asla para göndermeyin.
- Aileden geldiği iddia edilen sıra dışı bir talepte, bilinen numaralardan kendileriyle konuşun ve başka bir aile ferdinden ikinci görüş alın.
- Parolalarınızı düzenli olarak güncelleyin.
- Açılır pencere engelleyiciler ve antivirüs yazılımları kullanın.
- Remitly giriş bilgilerinizi, internet bankacılığı bilgilerinizi veya diğer finans uygulamalarının kimlik bilgilerini paylaşmayın.
Bir sahtekâra para transferi yaparsanız size yardımcı olamayabiliriz ve paranızı kaybedebilirsiniz.
Para transferi sahtekârlıklarını bildirin
Bir para transferi sahtekârlığının hedefi olduysanız—para göndermemiş olsanız bile—mutlaka bildirin. Yerel polis ve bankanızla iletişime geçerek tutanak oluşturun. Ayrıca Remitly’e veya kullandığınız transfer sağlayıcısına haber verin. Bildirimleriniz, dolandırıcılıkla mücadele çabalarına katkı sağlar ve başkalarını korumaya yardımcı olabilir. Bölgenizde nasıl ve nereye bildirim yapabileceğinizi öğrenmek için, uygulanabilir adımları ve dünya çapındaki destek kaynaklarını içeren Sahtekârlık Sonrası Kurtarma Kılavuzumuzu inceleyin.
Suçlular sistemi kendi çıkarlarına kullanmaya çalışsalar da, para transferleri yurt dışındaki sevdiklerinize destek olmanın pratik bir yoludur. Bu makaledeki ipuçlarını izleyerek işlemlerinizi güvenle yapabilir ve sahtekârlardan korunabilirsiniz.