Türkiye ve dünya ekonomisinde hangi sektörler öne çıkıyor? Son yıllarda geleneksel sektörlerden teknoloji odaklı alanlara doğru hızlı bir dönüşüm yaşanırken, bazı şirketler bu değişime ayak uydurarak dikkat çekici bir büyüme gösteriyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) verilerine göre, en hızlı büyüyen 100 şirket, ülke ortalamasından 8 kat daha hızlı büyüme kaydetmiştir. Peki bu başarının arkasında hangi sektörler var?
En Hızlı Büyüyen Endüstriler
Türkiye’de Hızlı Büyüyen Sektörler
Türkiye’nin en hızlı büyüyen sektörleri arasında ilk sırayı toptan ticaret almaktadır. Bunu sırasıyla bilgisayar programlama ve danışmanlık ile mimarlık ve mühendislik faaliyetleri takip etmektedir. İlk 10’da yer alan diğer önemli sektörler şunlardır:
- Makine ve ekipman imalatı
- Tekstil ürünleri imalatı
- Bina inşaatı
- Bilgisayar, elektronik ve optik ürünler
- Gıda ürünleri imalatı
Büyüyen Şirketlerin Başarı Öyküleri
TOBB öncülüğünde, TEPAV ve TOBB ETÜ işbirliği ile Türkiye’nin en hızlı büyüyen 100 şirketi listesinde gıda sektöründen AFM Gıda Kimya (%6628 büyüme), ilaç sektöründen Tobio Novelfarma (%5631 büyüme) ve inşaat sektöründen Ada İnşaat (%1744 büyüme) en yüksek büyüme oranlarını yakalayan şirketler olmuştur.
Türkiye’de Hızla Yükselen Teknoloji Sektörü
Dijital Dönüşüm ve İnovasyon
Türkiye’nin teknoloji sektöründe önemli gelişmeler yaşanmaktadır. Günümüzde yapay zekâ, bulut bilişim, büyük veri ve nesnelerin interneti gibi teknolojiler iş süreçlerini dönüştürmektedir. Ancak Türkiye, global dijital ekonomi pazarından binde 1 pay alarak dünya liginde 38. sırada yer almaktadır.
Teknolojideki Artış Oranları ve Gelecek Beklentileri
Teknoloji sektöründe çalışan sayısı 213 bin kişiye ulaşmış durumdadır. Sektörün büyüme potansiyeli dikkat çekici düzeydedir:
- Bilişim pazarı 400 milyar TL büyüklüğe ulaşmıştır.
- Teknokentlerin %90’ı yazılım odaklı çalışmaktadır.
- Bulut teknolojileri hızla büyümektedir.
İş Fırsatları ve Yatırım Stratejileri
Ticaret ve İstihdam Artışı
En hızlı büyüyen 100 şirket, istihdamda önemli artış sağlamıştır:
- 2019-2021 döneminde istihdam %49 artmıştır.
- Şirket başına ortalama 103 kişi istihdam edilmektedir.
- Çalışan başına üretkenlik %267 artış göstermiştir.
Yatırımcılar İçin Popüler Sektörler
Türkiye, T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde 2030’a kadar yüksek teknoloji üretiminde küresel bir merkez olma hedefiyle, toplam 30 milyar dolarlık bütçeye sahip “HIT-30 (High Tech Türkiye)” adlı stratejik bir yatırım programı başlatmıştır. Program, yüksek öncelikli teknoloji alanlarında özel nitelikli projelere önemli destekler sağlamakta olup, HIT-30 programı kapsamında 7 temel sektör ve bu sektörleri tamamlayıcı 30’dan fazla öncelikli yatırım alanı belirlenmiştir:
- Yarı İletkenler: Çip üretimi, paketleme ve test süreçleri
- Mobilite: Elektrikli ve hidrojen yakıtlı araçlar, batarya teknolojileri
- Yeşil Enerji: Hidrojen üretimi, rüzgâr ve güneş enerjisi sistemleri
- İleri İmalat: Endüstriyel robotlar, akıllı üretim sistemleri
- Sağlıklı Yaşam: Biyoteknolojik ilaçlar ve akıllı tıbbi cihazlar
- Dijital Teknolojiler: Yapay zekâ ve bulut sistemleri
- Haberleşme ve Uzay: Uydu sistemleri ve yeni nesil iletişim altyapıları
Global ve Yerel Ekonomik Trendler
Dünya Çapında Büyüyen Endüstriler
Sanayi toplumunun imalat esaslı sektörleri yerine, teknoloji esaslı sektörlerin daha fazla ön plana çıkacağı bir döneme girilmektedir. PwC adlı danışmanlık firmasının Gelecek Trendleri Araştırması‘na göre, önümüzdeki 10 yıla teknoloji ve dijital dönüşüm damgasını vuracaktır. Küresel ölçekte en hızlı büyüyen sektörler şu şekilde sıralanabilir:
- Teknoloji
- Bilişim ve İletişim Teknolojileri
- Enerji, Altyapı ve Doğal Kaynaklar
- İlaç ve Yaşam Bilimleri
- Sağlık
Benzer şekilde uluslararası danışmanlık firması McKinsey’nin yaptığı güncel bir araştırma da bu dönüşümü desteklemektedir. Araştırmaya göre, yazılım, yarı iletkenler, e-ticaret ve bulut hizmetleri gibi en hızlı büyüyen 12 sektör şu anda küresel ekonomik kârın yarısını üretmektedir. McKinsey, 2040’a kadar bu sektörlerin toplam cirosunun 7,3 trilyon dolardan 48 trilyon dolara yükseleceğini öngörmektedir.
Türkiye’nin Global Pazardaki Yeri
Türkiye’nin küresel dijital ekonomideki konumu henüz istenilen seviyeye ulaşmamıştır. TÜBİSAD (Bilişim Sanayicileri Derneği) verilerine göre, Türkiye global dijital ekonomi pazarından binde 1 pay alarak dünya sıralamasında 38. sırada yer almaktadır. Türkiye, bilgi ve iletişim pazarından binde 5, dijital ekonomiden ise binde 1 pay almaktadır.
Türkiye’de teknoloji sektöründe çalışan sayısı 213 bin kişi iken, bu rakam Almanya’da 1,2 milyon kişiye ulaşmış durumdadır.
Türkiye’nin İlk Sıralardaki Endüstrileri
Türkiye’nin İlk 100 Listesindeki Şirketler
TOBB öncülüğünde yapılan araştırmada, Türkiye’nin en hızlı büyüyen şirketlerinin dikkat çekici bir çeşitlilik gösterdiği ortaya çıkmıştır. Anadolu’nun yükselişini gösteren bu listede, 27 farklı ilden şirketler yer alırken, en fazla şirket sırasıyla İstanbul (23), Ankara (19) ve Adana (9) illerinden çıkmıştır. En hızlı büyüyen 100 şirkette dikkat çeken özellikler şunlardır:
- 35 farklı sektörde faaliyet göstermektedirler.
- Şirketlerin yaş ortalaması 13,2 yıl olarak hesaplanmıştır.
- CEO’ların yaş ortalaması 46’dır.
- 5 şirket kadınlar tarafından yönetilmektedir.
Ciro ve İhracat Artışı Sağlayan Sektörler
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) raporuna göre, ihracat artışı gösteren önemli sektörler arasında zeytin ve zeytinyağı (%75,9), gemi, yat ve hizmetleri (%33,5) ve mücevher (%30,7) öne çıkmaktadır. 2023 yılında en çok ihracat gerçekleştiren sektörler sıralamasında otomotiv endüstrisi, kimyevi maddeler ve mamulleri ile hazır giyim ve konfeksiyon ilk üç sırada yer almıştır. Aynı dönemde tarım sektörü ihracatı %5,2 artış gösterirken, sanayi sektörü %2,8, madencilik sektörü ise %11 azalma kaydetmiştir.
İş Dünyasında İnovasyon ve Gelişim Yolları
İnovatif Çözümlerle Büyüme
Dijital dönüşüm sürecinde Türk şirketleri, rekabet güçlerini artırmak için yenilikçi teknolojilere yönelmektedir. İş dünyasında öne çıkan inovatif çözümler:
- Yapay zekâ destekli iş süreçleri
- Bulut bilişim teknolojileri
- Büyük veri analitiği
- Blok zinciri uygulamaları
- Nesnelerin interneti çözümleri
Endüstrilerin Gelecek Trendleri ve Beklentiler
PwC raporuna göre, önümüzdeki 10 yılda endüstrilerin geleceğini teknoloji odaklı bir dönüşüm şekillendirecek ve sektörler arası sınırlar giderek belirsizleşecektir. Özellikle teknoloji, bilişim ve iletişim teknolojileri sektörleri dünya genelinde öncü konumda olacak, ancak Türkiye özelinde enerji, turizm ve altyapı sektörleri ön planda olacaktır. Dijitalleşme ve teknolojik inovasyon tüm sektörleri derinden etkileyerek iş modellerini ve iş yapış şekillerini kalıcı olarak değiştirecektir.
Sıkça Sorulan Sorular
Türkiye’de en hızlı büyüyen sektör hangisidir?
TOBB araştırmasına göre toptan ticaret en hızlı büyüyen sektördür. Bunu bilgisayar programlama ve danışmanlık ile mimarlık ve mühendislik faaliyetleri takip etmektedir.
En hızlı büyüyen 100 şirketin ortak özellikleri nelerdir?
En hızlı büyüyen 100 şirketin büyük çoğunluğu ihracatçı olup, %71’i 76 farklı ülkeye ihracat yapmaktadır.
Gelecekte hangi sektörler öne çıkacak?
PwC araştırmasına göre, dünyada teknoloji, bilişim ve iletişim sektörlerinin, Türkiye’de ise enerji, altyapı ve doğal kaynaklar, turizm ve yazılım sektörlerinin öne çıkması beklenmektedir.
İhracat yapan şirketler hangi ülkelere odaklanıyor?
TİM tarafından açıklanan 2024 İhracat Raporu’na göre, Türkiye’nin 2023 yılında en çok ihracat yaptığı ilk 5 ülke sırasıyla Almanya, ABD, Irak, Birleşik Krallık ve İtalya olmuştur.
Türkiye’de 2023 yılında en hızlı büyüme gösteren ihracat sektörleri hangileridir?
TİM İhracat Raporu’na göre, Türkiye’de 2023 yılında en hızlı büyüme gösteren ihracat sektörlerinde, zeytin ve zeytinyağı, gemi, yat ve hizmetleri ile mücevher öne çıkmıştır.
