Ghana: Masarap, Makulay, at Tradisyonal – Isang Gabay sa Lutuing Ghanaian
Ang Ghana ay isang bansang nasa sub-Saharan na bahagi ng West Africa. Maging mga turista o expat, lahat ay humahanga sa makulay at masiglang kultura ng bansa.
Dahil sa tumataas na kasikatan ng rehiyon, unti-unti ring sumisikat ang pagkaing Ghanaian, at parami nang parami ang gustong sumubok ng mga lokal na putahe.
Kaya naman, pinagsama-sama namin sa Remitly ang mabilisang gabay na ito sa tradisyonal na lutuing Ghanaian. Ito ang pinakabagong bahagi sa aming serye na tumutuklas ng mga pambansang putahe mula sa iba’t ibang bansa.
12 Pagkaing Ghanaian na Dapat Mong Subukan
Jollof rice
Ang jollof rice ay isang sikat na putahe sa buong West Africa, lalo na sa Ghana at Nigeria.
Mainit ang debate kung aling bersyon ang mas masarap—nasa panlasa ng bawat isa ang sagot.
Ang bersyon ng Ghana ay gumagamit ng Thai jasmine rice, na nagbibigay ng kakaibang bango at lasa. Mas maraming pampalasa rin ang ginagamit dito:
-
Mga karaniwang sangkap: kamatis, tomato paste, curry powder, stock, white pepper, dahon ng laurel, at thyme
-
Dagdag na pampalasa: bawang, luya, rosemary, nutmeg, anise, at mga halo-halong gulay
Karaniwan itong inihahain kasama ang pritong isda, karne, kelewele (pritong saging na saba), o shito (maanghang na sarsa ng sili).
Ang pangalan ng jollof ay mula sa sinaunang Wolof o Jolof Empire na ngayon ay bahagi ng Senegal. Subukan ang aming jollof rice recipe dito.
Banku
Ang banku ay isang uri ng sour swallow—malambot na pagkain na hindi kinakailangan nguyain—mula sa Ga-Adangbe sa rehiyon ng Accra Plains.
Isa ito sa mga pangunahing pagkain sa Ghana, at marami pa rin ang sumusunod sa sinaunang paraan ng paghahanda nito. Dahil dito, tinatawag ng ilan ang bansa bilang “Banku Nation“.
Ginagawa ito sa pamamagitan ng pagbuburo ng cornmeal at cassava dough, pagkatapos ay niluluto hanggang maging makinis at malapot. Hinuhulma ito sa maliliit na bilog.
Masarap ito sa okro soup, ngunit maaari rin sa inihaw na isda, black pepper sauce, o palm nut soup.
Kahulugan ng pangalan: Mula sa Ga-Adangbe phrase na “ba mi ku” na nangangahulugang “pagkain na nilalamon sa dahon.”
Kenkey
Isa pang swallow, ang kenkey ay gawa sa ground at fermented corn flour. Minamasa ito at isinasalang sa bahagyang pagluluto, pagkatapos ay binabalot sa agobo (corn husks).
Ihain ito kasama ng sabaw, nilaga, o inihaw na tilapia. Maaari rin itong haluin sa gatas, asukal, at mani, at inumin nang malamig.
Okro stew
Ang okra ay tinatawag na okro sa West Africa. Ang okro stew ay makapal, maanghang, at masarap na pares sa banku.
Karaniwang sangkap nito: kamatis, sibuyas, palm oil, luya, bawang, at sili.
-
Kung i-steam ang okra bago ilahok: lalapot ang sabaw
-
Kung ilalahok nang hilaw: magiging mas sabaw ang tekstura
Karaniwang nilalagyan ng karne—maliban sa manok—o seafood gaya ng salmon, alimango, o buntot ng lobster. Narito ang recipe.
Shito
Ang shito ay isang maitim, maanghang na sarsa na karaniwang ginagamit sa Ghanaian cuisine.
Gawa ito sa tuyong isda, hipon, bawang, luya, sili, pampalasa, at mantika. Pinaghalong tamis, anghang, at umami ang lasa nito.
Kahulugan ng pangalan: “Shito” ay nangangahulugang “black pepper” sa wikang Ga.
Waakye
Ang waakye ay mula sa mga taong Hausa sa hilagang Ghana. Ang pangalan ay mula sa “shinkafa da wake”, nangangahulugang “kanin at beans”.
Simple ngunit puno ng lasa at kasaysayan. Maraming naniniwala na ito ang naging inspirasyon ng rice and beans dishes sa Caribbean at American South.
Mga karaniwang sangkap: black-eyed peas, limestone, at pinatuyong dahon ng millet o sorghum. Maaari ring gumamit ng baking soda kung walang limestone.
Karaniwan itong street food o almusal, nakabalot sa dahon ng saging at sinasamahan ng shito, gari, pritong saging, o itlog.
Red red
Ang red red ay isa sa mga paborito ng mga Ghanaian. Ito ay nilagang black-eyed beans sa sarsa ng sili, kamatis, sibuyas, at palm oil.
-
Vegan-friendly at gluten-free
-
Karaniwang sinasamahan ng pritong o inihaw na saging at gari garnish
Inihaw na tilapia
Sikat ang tilapia sa West Africa. Inihahanda ito sa uling, at minsan ay minamarinate muna. Ang lasa ng uling ay tumutugma sa banku, kenkey, o fried yam. Subukan ang recipe.
Tuo zaafi
Kilala sa Hilagang Ghana, ang tuo zaafi ay gawa sa fermented millet at corn dough. Karaniwang kasamang sabaw ay:
-
Ayoyo soup: sabaw mula sa tuyong dahon ng okra
-
Karne: baka, kambing, o dawadawa (smoked herring)
Kahulugan ng pangalan: “Tuo” = pagpapalo/stirring; “Zaafi” = mainit
Kontomire stew
Ang kontomire ay stew na gawa sa cocoyam leaves. Kilala rin bilang palava stew.
Sangkap: tuyong isda, sili, kamatis, at palm oil.
Bagay ito sa ampesi (nilagang yam o saging), kanin, itlog, o egusi.
Suya
Ang suya ay masarap na Ghanaian kebab na street food. Gawa ito sa smoked meat na may bawang, sili, at mani bilang pampalasa.
Pinapahusay ang lasa sa pamamagitan ng inihaw sa uling o lutong oven.
Garden egg stew
Ginagamit dito ang garden egg (African eggplant) o “nyadua” sa wikang Twi. Kasama rin ang salmon, smoked herring, at koobi (tuyo at maalat na tilapia).
Pwede mong i-adjust ang recipe ayon sa panlasa mo.
Mas Marami Pang Paborito sa Ghana
-
Gari/Garri – harina mula sa cassava, mais, millet, o saging
-
Fufu – pinukpok na yam, cassava, o hilaw na saging
-
Koko – lugaw mula sa millet, karaniwang almusal
-
Omo tuo – rice balls na kadalasang kasama ng groundnut soup
-
Peanut butter soup – sabaw na may kamatis, mani, at beans
Kasaysayan ng Pagkaing Ghanaian
Batay ang karamihan sa pagkaing Ghanaian sa staples tulad ng cassava, mais, egusi, at plantain.
Ngunit dahil sa pananakop ng Britanya, Pransya, at Alemanya, naimpluwensyahan rin ang pagkain—halimbawa, ang rye bread ay karaniwan sa Ghana ngayon.
Ghanaian Cuisine sa U.S.
Kung isa kang food lover o expat na sabik sa lasa ng tahanan, maswerte ka: may mga komunidad ng West African migrants sa U.S.
-
Maryland, New York, at California: pinakamaraming top-rated Ghanaian restaurants
-
Chicago, Kansas, Texas, at Ohio: may magagandang opsyon rin
Iba Pang Dapat Malaman Tungkol sa Ghana
-
Opisyal na wika: Ingles
-
May higit sa 80 katutubong wika – Dagbani sa hilaga, Akan sa timog
-
Opisyal na pera: Ghanaian cedi
-
Mobile money ang pinakasimpleng paraan ng pagpapadala o pagtanggap ng pera
Basahin pa: Paglipat sa Ghana sa 2024
Mga Madalas Itanong
Ano ang tradisyonal na pagkaing Aprikano?
Kasing lawak ng kontinente ang lutuing Aprikano—iba-iba ang sangkap, paraan ng pagluluto, at lasa depende sa tribo at rehiyon.
Ano ang pambansang putahe ng Ghana?
Wala pang opisyal na national dish, pero ang mga pinaka-popular ay fufu, banku, suya, at waakye.
Ano ang karaniwang almusal sa Ghana?
Walang standard na almusal, pero waakye at koko ang kadalasang kinakain.
Ano ang kaibahan ng fufu at tuo zaafi?
-
Fufu: gawa sa yam, cassava, o saging
-
Tuo zaafi: gawa sa fermented millet at mais
Anong sangkap ang karaniwan sa paglulutong Ghanaian?
Palm oil, pampalasa, at lokal na gulay tulad ng egusi (binhi mula sa squash o melon).
Bakit mo dapat subukan ang lutuing Ghanaian?
Dahil kakaiba ang lasa nito at bawat putahe ay may sariling kwento. Kung nais mong subukan ang bago o maalala ang lasa ng tahanan—subukan mo ito!