Last updated on Eylül 26th, 2024 at 04:02 pm
Danimarka, Almanya ve İsveç arasında yer alan yaklaşık 6 milyon nüfuslu bir İskandinav ülkesidir. Jutland Yarımadası ve çevresindeki adalarda konumlanmış bu ülke, zengin gastronomik mirasıyla gurur duyar. Danimarka, uzun sahil şeridi ve verimli tarım arazilerinden oluşan bir coğrafyaya sahiptir ve bu da yemek kültürüne belirgin bir şekilde yansımıştır.
Danimarka her yıl, yıllar içerisinde ülke genelinde değişime uğramış İskandinav mutfağını deneyimlemek isteyen 7 milyondan fazla ziyaretçiyi ağırlar. İster gezi rotanızda bir Kopenhag yemek turu olsun, isterseniz de İskandinav mutfağını denemek için yanıp tutuşun, Danimarka mutfağı bilindik ve yenilikçi lezzetleri bir araya getirir.
Bu Remitly yazımızda zamansız yemek tariflerinden en yeni damak tatlarına kısa bir Danimarka lezzet turu yapıyoruz. Sadece Danimarka mutfağıyla sınırlı kalmak istemiyorsanız, diğer bilinen dünya lezzetlerini listelediğimiz makalemize ayrıca göz atabilirsiniz.
En popüler Danimarka lezzetleri
Smørrebrød
Smørrebrød, Danimarka menşeli, ülkenin Avrupa yemek kültürüne kazandırdırdığı bir yiyecektir. Bir nevi açık sandviç olan smørrebrød, doyurucu çavdar ekmeği dilimi üzerine ustaca yerleştirilmiş malzemelerden oluşur. Önceleri fabrika işçileri arasında popüler olan “smørrebrød’’, yemeğin mütevazı kökenlerine uygun şekilde Danca’da “tereyağlı ekmek” anlamına gelir.
Zamanda biraz ileriye gidersek, smørrebrød zamanla genellikle öğle öğünlerinde tüketilen bir lezzet sanatı haline geldi. Her bir açık sandviç, üzerine malzemeleri yerleştirmek için herhangi bir somut kuralın olmadığı karmaşık bir bütün. Bu da, hem Danimarkalılar hem de ülkeyi ziyaret eden turistler için Danimarka mutfağının özünü temsil eder. Yaygın çeşitleri şunlardır:
- Dyrlægens natmad: çavdar ekmeği üzerine yerleştirilen tuzlu sığır eti, soğan ve et jölesi ile ciğer ezmesi
- Røget laks: dereotu, limon suyu ve tütsülenmiş somon
- Kartoffelmad: mayonez, frenk soğanı ve çıtır soğan ile dilimlenmiş patates
- Rozbif: ince dilimlenmiş dana eti ile beraber remoulade, çıtır soğan ve yaban turpu
- Æg og rejer: haşlanmış yumurta ile mayonezli ve dereotlu karides.
Frikadeller
Frikadeller, tarifinin kolay ve uyarlanabilir olması sebebiyle Danimarka’daki evlerde özel bir yeri olan bir Danimarka köftesidir. “Frikadeller” ismi İtalyanca kızartma anlamına gelen ‘frittella’ kelimesinden türemiştir ve hazırlanışı genellikle bu şekildedir.
Akşam yemekleri ve hatta hızlı atıştırmalıklar için uygun bir tavada kızartılmış köfteler kıyılmış domuz eti, domuz karnı, dana veya sığır etinden oluşur. Geleneksel olarak, ekmek kırıntıları eklemeden önce soğan, yumurta, süt veya bira ve baharatlarla terbiye edilir. Popüler çeşitleri şunlardır:
- Klasik frikadeller: Haşlanmış veya püre patates, kırmızı lahana ve kahverengi sos ile sıcak olarak servis edilir
- Soğuk frikadeller: smørrebrød veya öğle yemeği ile birlikte tüketilir
- Fiskefrikadeller: morina veya somon balığı köftesi
- Grøntsagsfrikadeller: sebze ve bakliyatlardan oluşan vejetaryen versiyon
- Kyllingefrikadeller: tavuk köfte topları
Stegt flæsk med persillesovs
2014’te Danimarka’nın ulusal yemeği olarak seçilen stegt flæsk med persillesovs, Danca’da “maydanoz soslu kızarmış domuz eti” anlamına gelir.
Maydanoz soslu bu çıtır domuz yemeği, ülke genelinde rahatlık ve konfor anlamına gelen “hygge” kavramını temsil eder. Bu nedenle, ülkenin en keyif veren yiyeceği olarak hüküm sürmekte ve geleneksel Danimarka mutfağının sevilen bir parçası olmaya devam etmektedir. Bu klasik lezzetin diğer çeşitleri şunlardır:
- Stegt flæsk med brun sovs: maydanoz sosu yerine kahverengi sos ile servis edilir
- Paneret flæsk: biraz kıtırlık vermesi için pane edilmiş domuz dilimleri
- Grillet flæsk: tava yerine ızgarada kızartılmış
Flæskesteg
Kızarmış domuz etinin Danca’da adı flæskesteg‘dir ve Noel pazarlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Dilbilimsel olarak “flæsk” (domuz eti) ve “steg” (rosto) kelimelerinin birleşiminden oluşur, dolayısıyla bu şekilde bir tanımlama doğrudur.
Bu yemeğin belirleyici özelliği kırmızı lahana ve karamelize patates (kartofler) gibi çeşnilerin eşlik ettiği “svær”dir (çıtır çıtır çatırdayan deri). Flæskesteg pişirmek ve servis etmek için ek yöntemler şunlardır:
- Juletidsflæskesteg: etin içine erik kurusu ve elma doldurulan Noel versiyonu
- Flæskesteg sandviç: çavdar ekmeği üzerine yerleştirilen ince dilimlenmiş hıyar salatası ve remoulade ile birlikte
- Kold flæskesteg: açık büfe veya smørrebrød ile birlikte servis edilen soğuk kızarmış domuz eti
- Grillet flæskesteg: yaz aylarında ızgarada pişirilen çeşidi
Rugbrød
Rugbrød olarak bilinen çavdar ekmeği, Danimarka yemek kültürünün temel taşlarından bir tanesidir. Hem besleyici hem de lezzetli olan bu yoğun ve koyu renkli ekmek, Danimarka halkı için yüzyıllardır temel bir gıda ürünüdür.
Smørrebrød’un dışında rugbrød, Noel’de “pebernødder” (biberli fındık) ve “øllebrød” (biralı ekmek bazlı yulaf lapası) gibi geleneksel yemeklerde kullanılır. Rugbrød çeşitleri şunlardan oluşur:
- Fuldkornsrugbrød: kırık çavdarlı tam tahıllı çeşit
- Sigtebrød: elenmiş çavdar unu ile yapılan daha hafif bir çeşit
- Rugbrødschipper: atıştırmalık ince, çıtır dilimler
- Rugbrødschips: çavdar ekmeğinden oluşan cips atıştırmalıklar
Çavdar ekmeği, Danimarka kültürü için büyük önem taşıyan bir tür geleneksel açık sandviç olan lezzetli smorrebrod hazırlamak için kullanılır. Sandviç genellikle tereyağı ve başta balık olmak üzere çeşitli malzemelerle doldurulmuş dilim ekmekten oluşur.
Wienerbrød
Wienerbrød, kökeni 19. yüzyıl Avusturyalı fırıncılara dayanan, “Viyana usulü örgü poğaça’” anlamına gelen Danimarka’ya özgü bir hamur işidir. Danimarka fırıncılık geleneklerinin bir füzyonu olan bu hamur işi, tereyağlı milföy hamurundan oluşur ve oldukça doyurucudur.
Geleneksel Danimarka lezzeti olan Wienerbrød kahvaltı için mükemmel olmanın yanı sıra, kahve molalarının “kaffepause” vazgeçilmezidir. Danimarka’da herhangi bir fırında veya süpermarketlerde farklı wienerbrød türlerini bulabilirsiniz:
- Spandauer: krema veya reçel dolgulu çörek
- Kanelsnegel: rulo benzeri tarçınlı bir çeşit çörek
- Thebirkes: badem ezmesi dolgulu, üzerine haşhaş tohumu serpilmiş Danimarka çöreği
- Frøsnapper: tohumlu veya peynirli tuzlu bir çeşit
Tarteletter
Danimarka’da sevilen mezeler arasında hiçbiri tarteletter ile aşık atamaz. Bu çıtır, bir ısırımlık hamur işi, kremalı tavuk ve kuşkonmazla doldurulur. Adını fransızca tart kelimesinden alan bu leziz meze, Danimarka’nın en iyi elle yenen yemeğidir.
Tarteletter, malzemelerinin çok yönlülüğü sayesinde genellikle toplantılarda veya özel günlerde ikram edilir. Küçük, hafif ve pofuduk tarteletterler kuşkusuz toplantıların gözdesidir. Şu şekillerde servis edilirler:
- Klasik tarteletter: tavuk, kuşkonmaz ve beşamel sos dolgulu
- Deniz mahsulleriyle bezenmiş tarteletter: karides veya dereotlu beyaz soslu balık
- Vejetaryen tarteletter: krema soslu mantar, bezelye ve havuç gibi mevsim sebzeleri
- Kutlamalara özel tarteletter: ıstakoz veya yengeç dolgusu
Leverpostej
Ciğer ezmesi anlamına gelen Leverpostej, Danimarka mutfağında özel bir yere sahiptir. Danimarka’daki evlerin birçoğunda rastlanan bu sürülebilir leziz ezme, genellikle domuz ciğeri, domuz yağı, soğan, süt ve un içerir.
Leverpostej, Danimarka çavdar ekmeğinin üzerine sürülen vazgeçilmez bir ezmedir. Danimarka’da ve diğer İskandinav ülkelerinde ciğer ezmesi her öğünde mutlaka olması gereken bir çeşit mezedir. Leverpostej çeşitleri şunlardır:
- Klasik leverpostej: pancar turşusu ve çıtır soğan ile çavdar ekmeği üzerine sürülür
- Bagt leverpostej: fırında pastırma ve mantarlı ciğer ezmesi
- Kutlamalara özel leverpostej: özel günler için trüf mantarı veya konyak ile zenginleştirilmiş
- Leverpostej sandviç: çavdar ekmeği üzerine yerleştirilmiş leverpostej, marul ve salatalıktan oluşan karışım
Danimarka sokak yemeği: Pølser
“Pølser” olarak bilinen sosisli sandviçler Danimarka’nın en sevilen sokak lezzetlerindendir ve Amerikan versiyonuna kıyasla daha farklıdır. Pølser’in kendine özgü özelliği, sosislerin daha uzun ve ince olması ve sıcak sosisli sandviç ekmeği arasında servis edilmesidir. Kopenhag gibi büyük şehirlerde birçok sokak köşesinde sosisli sandviç standı görürsünüz. Pølser ve sos çeşitleri şunlardır:
- Rød pølse: Hardal, ketçap ve remoulade ile servis edilen kırmızı sosis
- Fransk hotdog: içi boşaltılmış baget ekmeğin içine yerleştirilen, sos ilave edilmiş sosis
- Pølsevogn spesiyal: üzeri çıtır soğan, turşu ve tatlı salatalık turşusu ile doldurulmuş
- Ostepølse: peynir dolgulu şımarık sosis
Danimarka hamur işleri ve tatlıları
Risalamande’nin olmadığı bir Noel şenliği şenlik değildir. Bu klasik mevsimlik tatlı, genellikle üzerine ılık vişne sosu eklenen bir nevi kremalı bir sütlaçtır. Risalamande’nin aslı Fransa’daki “riz à l’amande’’a dayanır ve ’bademli pirinç” anlamına gelir. Aradaki fark şunlardan oluşur:
- Geleneksel risalamande: krem şanti, vanilya, kıyılmış badem ve vişne sosu ile servis edilen karışık sütlaç
- Modern risalamande: portakal kabuğu rendesi, tarçın veya çikolata gibi modern tatlar
- Vegan risalamande: farklı diyet tercihleri için bitki bazlı süt ve krema alternatifleri
- Böğürtlen soslu risalamande: alternatif olarak ahududu veya yaban mersini sosları
Canınız daha fazla tatlı çekiyorsa, pirinç lapası veya patates püresi ile doldurulmuş çavdar kabuklu oval şekilli bir Fin böreği karjalanpiirakka denemeye değer.
Danimarka Noel yemekleri
Diğer İskandinav ülkeleri gibi Danimarkalılar da Noel ve tatil dönemini çok severler. Bir diğer yaygın mevsimlik tatlı ise, yuvarlak girintili özel bir tavada pişirilen Danimarka krebi æbleskiver‘dir. “Elma dilimleri” olarak tercüme edilse de, æbleskiver’in her çeşidi elma içermez. Bunlardan bazıları şunlardır:
- Klasik æbleskiver: üzerine serpilen pudra şekeri, çilek veya ahududu reçeli ve bazen krem şanti ile birlikte servis edilir
- Dolgulu æbleskiver: elma dilimleri, çikolata veya krema dolgulu
- Tuzlu æbleskiver: peynir ve jambon dolgu ya da otlar ve baharatlar ile modern bir dokunuş
- Gløgg ve æbleskiver: soğuk Noel tatili döneminde geleneksel olarak sıcak bir fincan gløgg (baharatlı sıcak şarap) ile birlikte tüketilir.
Danimarka’ya has yemekleri dünyada nerelerde tadabilirsiniz?
Danimarka, geleneksel Danimarka mutfağı sunan iki Michelin yıldızlı restorana ev sahipliği yapar. Bunlardan biri, Danimarkalı şefler René Redzepi ve Claus Meyer’in işlettiği Restaurant Noma‘dır. Restoran, Kopenhag’da kurulmuş ve daha önce dünyanın en iyi restoranlarından biri seçilmiştir. Her iki şef aşçı da günümüz İskandinav mutfağına olan yenilikçi yaklaşımları nedeniyle Avrupa’da ve ötesinde takdir görmüştür. İkilinin deneysel gastronomik kreasyonlarına örnek olarak ördek ayağı şekerleri ya da dut derisi ve siyah sarımsaktan yapılan “böcekler” verilebilir.
İkinci Michelin yıldızlı restoran ise Danimarkalı şefler Rasmus Kofoed ve Søren Ledet’in Kopenhag’daki üç yıldızlı bir Michelin restoranı Geranium’dur. Geleneksel Danimarka yemeklerinden esinlenen bu üst sınıf restoran, Fælledparken’in (Ortak Bahçeler) panoramik manzarasını sahiptir. Göze çarpan başlıca menü öğeleri arasında lahana, elma, marine edilmiş mantar ve şerbetçiotu turşusu ile tütsülenmiş yumru balık yumurtası yer almaktadır.
Danimarka mutfağını, Danimarka dışında dünyanın büyük şehirlerinde bulabilirsiniz. New York, smørrebrød ve wienerbrød gibi klasik lezzetlerin tadına bakabileceğiniz birkaç fırın ve restorana ev sahipliği yapar. Smør, Aquavit ve Ole & Steen, şehirde geleneksel Danimarka yemekleri sunan en iyi restoranlardan birkaçıdır.
Londra’da, frikadeller’den enfes Danimarka hamur işlerine kadar her şeyi bulabilirsiniz. Kuzeyin etkileri şehirde her geçen gün daha da artan güzel seçeneklerle birlikte kendini daha çok hissettiriyor. Londra’da en beğenilen Danimarka restoranlarından ikisi Ekta Nordic Kitchen Bar ve Scandinavian Kitchen‘dır. Ayrıca, Tokyo’yu ziyaret eden Danimarkalı turistler ve göçmenler otantik İskandinav yemek deneyimi sunan Lilla Dalarna gibi restoranlarda yemek yeme şansına sahip. Mikkeller gibi restoranlarda Danimarka ve İsveç yemekleri ve birçok Tokyo pastanelerinde æbleskiver ve flæskesteg gibi lezzetler ziyaretçileri beklemektir.
Farklı kültürleri kucaklıyoruz
Smørrebrød’dan Frikadeller’e Danimarka mutfağını keşfetmek, birçok yaratıcı lezzetle dolu kültürel bir yolculuktur. Michelin yıldızlı restoranlardan yerel meyve sebze pazarlarına kadar Danimarka doyurucu bir yemek deneyimi için harikulade bir yerdir.
Sıkça Sorulan Sorular
Denenmesi gereken geleneksel Danimarka yemekleri nelerdir?
Standart Danimarka yemekleri arasında smørrebrød (açık yüzlü sandviç), frikadeller (Danimarka köftesi), stegt flæsk med persillesovs (maydanoz soslu kızarmış domuz eti), flæskesteg (domuz rostosu), rugbrød (çavdar ekmeği) ve wienerbrød (Danimarka usulü örgü poğaça) bulunur.
Smørrebrød nedir?
Danimarka’nın ünlü açık sandviçi smørrebrød, genellikle çavdar ekmeği üzerine konulan farklı malzemelerle servis edilir. Bunlar arasında ciğer ezmesi, somon füme, patates, biftek, yumurta ve karides bulunur.
Danimarka’nın ulusal yemeği nedir?
Stegt flæsk med persillesovs Danimarka’nın ulusal yemeğidir. Maydanoz sosuyla servis edilen kızarmış domuz etinden oluşur ve Danca’da rahatlık ve konfor anlamına gelen “hygge” kavramının somut halini temsil eder.
Danimarka hamur işlerini benzersiz kılan nedir?
Wienerbrød olarak bilinen Danimarka hamur işi tereyağlı milföy hamurundan yapılır ve genellikle krema, reçel veya badem ezmesi ile doldurulur. Çeşitleri arasında spandauer (krema veya reçel dolgulu), kanelsnegel (tarçınlı rulo) ve thebirkes (haşhaş tohumu kaplı) bulunur.
Bazı geleneksel Danimarka malzemeleri ve temelleri nelerdir?
Geleneksel Danimarka malzemeleri arasında çavdar ekmeği, ayran, patates, domuz eti, ringa balığı turşusu, kırmızı lahana, remoulade ve çeşitli mevsimlik sebze ve meyveler bulunur.