Türk Vatandaşlarıyla Evlenen Yabancılar İçin Oturma İzni Rehberi

Türkiye’de evlenenlere büyüklerimizin “Nikahta keramet vardır” dediğini belki de hepimiz duymuşuzdur. Biz de, yabancılarla evlenen Türk vatandaşları için, “Nikahta oturma izni de vardır” diyebiliriz.

Bu yazımızda Türk vatandaşlarıyla evlenen yabancılar için Türkiye’de oturma izni almaya yönelik bir rehber oluşturduk.

Evlilik Yoluyla Oturma İzni Nedir ve Kimler Başvurabilir?

Turistik Schengen vizesi gibi vizeler kişilerin yabancı bir ülkede en fazla yılda 90 gün kalmasına izin verir. Bir ülkede 90 günden uzun kalmak isteyen kişilerin geçerli bir sebebe ve bu sebep doğrultusunda alınmış bir oturma iznine ihtiyacı vardır.

Evlilik yoluyla oturma izni

Türkiye Cumhuriyet Göç İdaresi Başkanlığının internet sayfasında belirttiğine göre, Türkiye’de altı adet ikamet izni çeşidi vardır. Bunlardan biri aile ikamet iznidir.

Aile ikamet izni, bir Türk vatandaşıyla (veya Türkiye’de oturum izni olan bir kişiyle) evlenen yabancı uyruklu kişinin Türkiye’de yasal olarak ikamet edebilmesi için verilen izindir. Bu yabancı uyruklu kişinin varsa çocukları da bu evlilikten dolayı oturma iznine başvurabilir.

Evlilik yoluyla oturma izninin temel şartları

  • Evlenilen kişinin son beş yıl içerisinde aile düzenine karşı bir suç işlememiş olması gerekir.
  • Evlenilen kişinin son 1 yıldır Türkiye’de ikamet ediyor olması ve dolayısıyla adres kayıt sisteminde bir kaydının olması gerekir. (Bilimsel amaçla Türkiye’de bulunanlar için bu kural geçerli değildir)
  • Evlenilen kişinin uygun barınma koşullarına ve sağlık sigortasına sahip olması gerekir. Evlenen kişinin de sağlık sigortası olmalıdır.
  • Evlenilen kişinin geliri en az asgari ücret kadar olmalıdır. Ayrıca evlilik durumunda kişinin oluşacak olan ailesinde, kişi başı gelir asgari ücretin üçte birinden az olamaz.Buna şöyle bir örnek verebiliriz: Diyelim ki, 2024 yılında asgari ücret (17.002 Türk lirası) alan bir kişi, yabancı uyruklu ve çocuğu olmayan biriyle evlendi. Bu durumda oluşan ailenin fert sayısı iki ve toplam geliri 17.002 Türk lirası olur.Bu ailenin kişi başı geliri ise asgari ücreti ikiye böleceğimizden, asgari ücretin yarısı (17.002/2 = 8.501 TL) olur. Böylelikle ailenin kişi başı geliri asgari ücretin üçte birinden (17.002/3 = 5.667,33 TL) yüksek olur.Kişinin maaşı dışında bir ek geliri varsa bu gelirin de resmi yani vergilendirilmiş olması gerekir. Aksi takdirde bu hesaplamaya dahil edilemez.
  • Eğer destekleyici kişi (evlenilen kişi) Türk vatandaşı değilse; evlenen kişinin oturma izni süresi, destekleyicinin halihazırdaki oturma izni süresinden uzun olamaz.Buna da örnek olarak diyelim ki, evlenilen kişinin halihazırdaki oturma izni süresi 2 yıl. Bu durumda bu kişinin eşine en fazla 2 yıllık oturma izni verilir.
  • Aile yoluyla oturma izni her defasında en fazla 3 yıllık olacak şekilde verilir. Duruma göre 3 yıldan kısa verildiği olur.
  • Bu oturma iznine başvuran yabancı uyruklu kişilerin çocukları Türkiye’de 18 yaşına kadar öğrenci vizesine gerek duymadan eğitim alabilir.
  • Bu izin, evlilik birliğinin devam ettiği süre boyunca geçerlidir ve süresi dolduğunda yenilenebilir.
  • Eğer evlenerek oturma izni alan kişi boşanırsa, eğer en az 3 yıl Türkiye’de ikamet etmişse, boşanma sonrası kısa dönem oturma iznine başvurabilir.

Aile ikamet izni reddi sebepleri

  • Gerekli şartların karşılanmaması
  • İznin veriliş amacı dışında kullanılması (evliliğin gerçek olmaması gibi)
  • İzne sahip olmak isteyen kişi hakkında sınır dışı veya ülke giriş yasağı kararı alınması

Kimler başvurabilir?

En basit haliye, bu oturma iznine başvurabilecek kişileri şöyle tanımlayabiliriz:

  • Bir Türk vatandaşı ile resmi olarak evlilik gerçekleştiren yabancı uyruklu kişiler
  • Bu yabancı uyruklu kişilerin 18 yaş altındaki çocukları

Daha da detaya inecek olursak, şu kişilerin eşleri ve 18 yaş altındaki çocukları da bu oturma izninden yararlanabilir:

  • 5901 sayılı kanunun 28’inci maddesi* kapsamında olanların
  • Diğer ikamet izinlerinden** birine sahip olan yabancıların
  • Mültecilerin veya ikincil koruma statüsü sahiplerinin

Tüm bunlara ek olarak, evlenilen kişi yukarıdaki “Evlilik yoluyla oturma izninin temel şartları” başlığında belirttiğimiz şartları da karşılaşıyor olmalıdır.

*: Anayasa’nın bu maddesine göre, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bu kişilerin üçüncü dereceye kadar olan altsoyları, Türk vatandaşlığı haklarından yararlanabilirler

**: Diğer ikamet izinleri; kısa dönem, öğrenci, uzun dönem, insani, insan ticareti mağduru ikamet izinleridir.

Evlilikten Oturma İzni Almak İçin Gereken Belgeler

Türk oturum izni olan kişi ile veya Türk vatandaşı ile evlilikten oturma izni başvurusu yaparken bu belgelerin eksiksiz olarak hazırlanması gerekir. Gerekli belgelere bakalım:

Başvuruda bulunan kişiden istenilen belgeler

  • Pasaport (veya pasaport yerine geçen belge)
  • Son 6 ay içerisinde çekilmiş 4 adet biyometrik fotoğraf
  • Evlilik cüzdanı aslı ve ilk 3 sayfasının fotokopisi

Destekleyici (evlenilen) kişiden istenilen belgeler

  • Kişinin kendisi başvuruda eşi ile bizzat bulunur
  • Türk vatandaşı ise TC kimlik kartı aslı ve fotokopisi
  • Yabancı ise;
    – Pasaport veya pasaport yerine geçen kimlik belgesi
    – Oturma izni, çalışma izni, varsa mavi kart, mülteci veya ikincil koruma statüsü sahibiyse bunu gösteren belgeler
  • Gelir kanıtlayan imzalı belge
  • Tüm aile bireyleri için sağlık sigortası
  • Adli sicil kaydı
  • İkamet belgesi (adres kayıt belgesi)
  • Yaşanacak yeri kanıtlayan belge (kira sözleşmesi veya tapu gibi)

Varsa 18 yaş altı çocuklar için istenilen belgeler

  • Pasaport veya pasaport yerine geçen kimlik belgesi
  • Doğum belgesi
  • Önceki eşten boşanma durumu söz konusu ise onaylı velayetname ve onaylı muvafakatname

Daha fazla Bilgi: Aile Birleşimi: Sevdiklerinizi Yanınıza Nasıl Alırsınız?, Bordo Pasaport Rehberi: Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşları İçin Kapsamlı Rehber

Türkiye’de Oturma İzni Başvuru Süreci ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bürokratik işlemlerin, dönemin yoğunluğuna da bağlı olarak uzun sürebileceğini hatırlatalım. Özellikle İstanbul gibi büyük şehirlerde randevu bulmak veya başvuruların işleme konulması daha uzun sürebilir.

Bu sürecin daha da uzamasını engellemek adına başvuru sürecinin titizlikle ele alınması önemlidir. Öncelikle başvuru süreci adımlarına bakalım:

Başvuru süreci adımları

Öncelikle Göç İdaresi Genel Müdürlüğünün ikamet izinlerine özel internet sayfasından başvuru yapılmalıdır. Bunun için 3 seçenek mevcuttur:

  • İlk kez ikamet izni başvurusu yapanlar
  • İkamet iznini uzatma başvurusu yapanlar
  • Geçiş başvurusu yapanlar
  • Kendiniz için uygun başvuru seçeneğini seçtikten sonra ön kayıt formuna yönlendirilirsiniz. Burada kimlik ve iletişim bilgileri gibi bilgileri doldurmanız beklenir.
  • Bu bilgileri eksik doldurduktan sonra randevu alabilirsiniz. Bu randevuyu yakınınızdaki Göç İdaresi için alırsınız. Hatırlatalım, kalabalık şehirlerde randevu bulmak daha zorlayıcı olabilir.
  • Randevu günü eksiksiz belgelerle Göç İdaresine giderek başvurunuzu tamamlayabilirsiniz. Gerekle belgeler arasında harç dekontu da yer alır, dolayısıyla randevu gününe kadar harç tutarını ödemiş olmanız gerekir.
  • Başvurunuzun sonucunu yine Göç İdaresi Başkanlığının internet sayfasından takip edebilirsiniz. İnternetten ön kayıt formunu doldurduğunuzda size başvuru bedeli verilir.

Dikkat edilmesi gerekenler ve ipuçları

Evlilik yoluyla oturma izni başvurusu hakkında resmi kaynaklarda bulamayacağınız ama oldukça önemli olduklarına inandığımız bazı bilgileri burada derledik:

  • Oturma izni süresi: Genelde ilk başvuruda 3 yıllık oturma izni verilmediğini bilmekte fayda var. Hatta genel olarak ilk başvuruda 1 yıllık, uzatma başvurusunda 2 yıllık oturma izni veriliyor.
  • Kırmızı telli dosya: Bazı Göç İdareleri tüm belgeleri kırmızı telli dosyada isteyebiliyor. Bunun için gittiğiniz kurumun yakınlardaki kırtasiyeler için ön araştırma yapmak iyi bir fikir olabilir.
  • Makbuz veya dekont: Bankaya gitmek yerine Dijital Vergi Dairesi üzerinden başvuru numaranız ile ödeme yapabilirsiniz. Bu ödeme sonrası verilen belgenin çıktısını almanız yeterli.
  • İzin sonrası ikamet kaydı: Oturma izni alındıktan sonra başvuran kişinin bu kez de ikamet kaydı için Göç İdaresine gitmesi gerekebilir. Kişinin ikamet kaydı yaptırmak için kira sözleşmesi, faturalar vb. belgelere ihtiyacı olur. Ayrıca eşi de yanında bizzat bulunmalıdır.