Günümüzde birçok insan, yaşam kalitesini artırmak, daha iyi ekonomik fırsatlar yakalamak veya güvenlik gibi sebeplerle başka bir ülkenin vatandaşı olmayı hedefliyor. Bazı ülkeler, göçmenler için vatandaşlık süreçlerini daha kolay hale getirirken bazıları ise daha uzun ve karmaşık prosedürler uygulayabiliyor.
Peki, diğerlerine kıyasla daha kolay vatandaşlık veren ülkeler hangileri ve bu ülkelere nasıl başvuru yapılır? Bu soruların cevaplarını ve çok daha fazlasını bu rehberimizde bulabilirsiniz.
Vatandaşlık Türleri
Vatandaşlık başvurusunda bulunmadan önce, hangi vatandaşlık türünün sizin için uygun olduğunu bilmek önemlidir. Vatandaşlık hakkını en temel haliyle şu şekilde ikiye ayırabiliriz:
Doğum Hakkı
O ülkede doğan kişiler otomatik olarak o ülkenin vatandaşı olmaya hak kazanırlar. Durum her zaman böyle olmayabilir ama genellikle bu şekildedir. Örneğin, Türkiye’de doğan bir çocuğun anne veya babasından en az biri Türk vatandaşı ise, o çocuk otomatik olarak Türk vatandaşı olur.
Kişinin kendi doğum yerine ek olarak atalarının doğum yeri de vatandaşlık hakkı konusunda etkili olabilir. Bazı kişilerin kendi vatandaşlıkları üst soylarının vatandaşlığından farklıysa, kişiler üst soylarının vatandaşlığından faydalanabilir.
Örneğin Türkiye, doğumla Türk vatandaşı olup da çıkma izni alan kişilere, ve bu kişilerin üçüncü dereceye kadar olan alt soylarına çeşitli haklar tanır. Bir diğer örnek ABD’deki işleyiştir. Anneniz, babanız veya kardeşiniz Amerikan vatandaşı ise (veya sonradan olduysa), sonrasında sizin vatandaş olmanız için başvuruda bulunma hakkına sahiptir.
Polonya’da ise durum çok daha farklıdır. 1900’den sonra Polonya’da doğmuş bir atanız olması, bu ülkenin vatandaşlığına başvurmanız için yeterlidir.
Sonradan edinilen vatandaşlık
Sonradan edinilen vatandaşlık konusu aslında bu yazımızda ele alacağımız temel konu. Hepimizin bildiği üzere sonradan başka bir ülkenin vatandaşı olmak ve hatta çift vatandaşlık hakkından yararlanmak mümkün.
Bu noktada her ülkenin ayrı şart ve gereksinimleri öngöreceğinin altını çizelim. Ancak genel tabloya baktığımızda başka bir ülkenin vatandaşı olma yollarının şunlardan ibaret olduğunu söyleyebiliriz:
1) Ülkede belirli bir süre kesintisiz yaşamak
Her ülkenin sunduğu çeşitli ikamet (oturma) izni türleri vardır. Bunlar evlilik, öğrencilik, istihdam yoluyla olabilir. Bu oturma izinlerinden faydalanarak bir ülkede aralıksız olarak belirli bir süre yaşarsanız, o ülkenin vatandaşlığına başvurma hakkı elde edebilirsiniz. Örneğin Türkiye için bu süre beş yıldır.
2) O ülkede yatırım yapmak
Bazı ülkelerde taşınmaz satın almak, gayrimenkul yatırımı yapmak, belli bir sermayeye sahip iş kurmak o ülkeden vatandaşlık almanızı sağlayabilir.
Dünyanın yaşamak açısından en çok talep gören ülkelerinden olan İngiltere’de bu yolla oturma izni almak mümkün. İngiltere’de en az 281 bin Amerikan doları tutarında yatırım yapanlar oturma izni alabiliyor.
Bunun haricinde 2 milyon 800 bin Amerikan doları değerinde İngiliz hisse senedi alanlar veya İngiliz şirketleriyle ticaret yapanlar doğrudan Tier 1 vizesi alabiliyor. Bu vize kişilere önce 3 yıl, 3. yılın sonunda da uygun görülürse 2 yıl daha ülkede yaşama hakkı verir. Dolayısıyla İngiltere’de 5 yıl yaşamış olan bu kişiler vatandaşlık hakkı elde edebilir.
3) Bilimsel, teknolojik, kültürel, sportif vs. aktiviteler
Ülkeye çeşitli alanlarda olağanüstü hizmetler sunan veya sunacağı düşünülen kişiler istisnai olarak vatandaşlık kazanma hakkına sahip olabilir. Belki de bu kategoride birçoğumuzun aklına milli takımlarda oynayan futbolcular gelir.
4) Evlilik veya partner yoluyla
Evlilik, genelde ülkeden doğrudan vatandaşlık alınmasını sağlamaz. Bu şekilde vatandaşlık alabilmek için çoğunlukla kişilerin önce evlilik yoluyla oturma izni alması ve ülkede bir süre yaşaması gerekir.
Mesela ABD vatandaşı biriyle evlenen kişi önce oturma izni, sonra Green Card alır. Daha sonra ise vatandaşlığa başvurma hakkı kazanır.
Hollanda ise kişilere evlenmeden partner yoluyla oturma izni hakkı tanıyan ülkeler arasında. Halk arasında “sevgili vizesi” olarak anılan bu oturma izni ile ülkede uzun süreli kalmak mümkün.
5) Vatandaşlık satın alma
Bazı ülkeler yatırım yapma, devlete ödeme yapma, bağış yapma gibi koşullara bağlı olarak vatandaşlık veya nihayetinde kişileri vatandaşlığa götürecek oturma izni verebilmektedir. Vatandaşlık “satın alma” imkanı sunan bu ülkelerde ise, yatırım yoluyla vatandaşlık elde etmekten biraz daha farklı şartlar mevcuttur.
Örneğin, Malta’dan hem ülkede belli değerde bir mal varlığına sahip olarak hem de Ulusal Kalkınma Fonu’na bağış yaparak vatandaşlık alınabiliyor. Bulgaristan’da ise doğrudan hazineye ödeme yaparak 1 yıllık oturma izni almak mümkün. Böylelikle ülkede 3 yıl arka arkaya yaşamış kişiler vatandaşlık başvurusu yapabilir.
★ Bazı ülkeler vatandaşlık başvurusu yapan kişilerden dil bilmesini, ulusal marşı bilmesini, vatandaşlık sınavını geçmesini vs. bekleyebilir.
★ Sonuç olarak ana hatlarıyla vatandaşlık süreçleri benzer olsa da her ülkenin kendine göre kuralları ve uygulamaları vardır. Bu yazımızın geri kalanında bu kurallara ve uygulamalara göre vatandaşlık almanın en kolay olduğu ülkeleri sıraladık.
En Kolay Vatandaşlık Veren Ülkeler
Portekiz
Portekiz yabancılara vatandaşlık veren ülkeler arasında belki de en cazip olanıdır. Bunun sebebi, İtalya gibi güçlü vatandaşlığa sahip diğer Avrupa ülkelerinden olup bir yandan da daha kolay oturma izni veriyor olmasıdır.
Bu ülkeden vatandaşlık almak isteyenlerin öncelikle art arda olan 5 yıl boyunca oturma iznine sahip olması gerekir. Portekiz’den oturma izni almanın çeşitli yolları vardır, ayrıca ülke dijital göçebeler için oldukça avantajlı oturma izni imkanlarıyla bilinir.
Mesela yatırım yaparak oturma izni alanların beş yıl içerisinde yılda sadece 7 gün ülkede bulunmaları, vatandaşlığa başvurmaları için yeterlidir.
Hollanda
Aslında Hollanda vatandaşı olmanın dolaylı bir kolay yolu var: Curaçao.
Curaçao, Hollanda’ya bağlı özerk bir Karayip ülkesi ve adasıdır. Bu ülkeye 420 bin Amerikan doları tutarında yatırım yapanlar (gayrimenkul, işletme vs.), 5 yıllık oturum iznine sahip olurlar. 5 yılın sonunda işe bu kişiler vatandaşlık hakkı elde edebilir.
Curaçao ülkesinden vatandaşlık alanlar aslında Hollanda pasaportuna sahip olur. Ancak bu beş yıllık süreçte, kişiler her yıl en az 4 ay Curaçao’da veya başka bir Hollanda bölgesinde yaşamalıdır.
Arjantin
Sadece 2 yıl ikamet ederek Arjantin vatandaşlığına başvurmak mümkün. Bu ülkeden yatırım, evlilik, istihdam veya eğitim gibi yollarla oturma izni alınabiliyor.
Polonya
3 yıl ikamet ederek vatandaşlık alabileceğiniz Polonya, Avrupa’nın kalanına kıyasla ucuz üniversiteler, uygun hayat pahalılığı ve güçlü pasaportu ile cazip ülkelere arasında.
Kanada
Kanada’yı nispeten kolay yapan, bu ülkede 3 yıl ikamet ederek vatandaşlık alabiliyor olmanızdır. Özellikle son yıllarda artan iş gücü ihtiyacından dolayı oturma izni almak konusunda Kanada çeşitli imkanlar sunuyor.
Yunanistan
Altın vize halk arasında yatırım aracılığıyla alınan oturma izni için kullanılan bir tabirdir. Son zamanlarda popülerlik kazanmış bu “altın vize” konusunda Yunanistan, Türkler arasındaki popüler seçeneklerden biridir.
Vatandaşlık Başvuru Süreci ve Gereksinimleri
Vatandaşlık başvuru süreci ülkeden ülkeye farklılık gösterir. Ancak genelde aşağıdaki adımlar izlenir:
- Başvuru belgeleri: Vatandaşlık başvurusu için temelde pasaport, oturma izni, sabıka kaydı, sağlık raporu ve ekonomik durumunuzu gösteren belgeler gerekebilir. Başvuracağınız ülkeye ve vesileye göre belge gereksinimleri değişir.
- İkamet süresi: Çoğu ülke, vatandaşlık başvurusunda bulunmadan önce belirli bir süre o ülkede ikamet etmenizi şart koşar. Bu süre 2 ile 10 yıl arasında değişir.
- Dil ve kültürel uyum testleri: Birçok ülke, vatandaşlık başvurusunda bulunan kişilerin o ülkenin dilini konuşabilmelerini ve temel kültürel değer ve öğelerini bilmelerini talep eder. Bunun için kişileri bir vatandaşlık testine tabi tutabilir.
- Yatırım veya çalışma şartları: Bazı ülkelerde, vatandaşlık için belli bir miktarda yatırım yapmanız veya o ülkeye aktif bir çalışan olmak gibi ekonomik katkı sağlamanız gerekebilir.
- Yemin töreni: Vatandaşlık başvurusu kabul edilen kişi için genellikle ilgili resmi binada bir yemin töreni yapılır.
Yabancılara Vatandaşlık Veren Ülkeler: Avantajlar ve Dezavantajlar
Avantajlar
- Seyahat özgürlüğü: Bazı ülkelerin pasaportları, vizesiz seyahat açısından oldukça avantajlıdır. Örneğin Malta veya Portekiz vatandaşı olarak AB ülkelerine vizesiz seyahat edebilirsiniz.
- Daha iyi eğitim ve sağlık hizmetleri: Vatandaşlık almak, o ülkenin eğitim ve sağlık hizmetlerine erişmenizi sağlar.
- İş olanakları: Vatandaşlık sahibi olduğunuzda, o ülkede çalışma izni sorunuyla karşılaşmazsınız ve iş fırsatlarına erişiminiz kolaylaşır.
- Vergi avantajları: Bazı ülkeler, vatandaşlarına düşük vergi oranları sunar, bu da ekonomik açıdan fayda sağlar.
Dezavantajlar
- Yüksek maliyetler: Özellikle yatırım yoluyla vatandaşlık almayı planlıyorsanız, ciddi miktarda finansal yatırım yapmanız gerekebilir.
- Uzun bekleme süreleri: Bazı ülkelerde vatandaşlık başvuruları yıllarca sürebilir. Bu süreç sabır gerektirebilir.
- Çift vatandaşlık kısıtlamaları: Bazı ülkeler, çift (ikili) vatandaşlığı kabul etmez. Yeni bir vatandaşlık aldığınızda, mevcut vatandaşlığınızı kaybedebilirsiniz.
Türkler Arasında Popüler Ülkeler
Türk vatandaşları arasında bazı ülkeler, vatandaşlık başvurusu konusunda oldukça popüler. Türkler arasında en çok tercih edilen bazı ülkeler:
- Almanya: Almanya, Türk vatandaşlarının yoğun olarak yaşadığı ülkelerden biridir. Aslında bu ülke vatandaşlık konusunda dil bilmek, vatandaşlık sınavını geçmek gibi katı kurallara sahiptir ve genelde resmi işlemlerin tamamlanması da oldukça uzun sürer.Ancak zamanında gerçekleşen Türk işçi göçleri neticesinde Almanya’ya birçok Türk yerleşmiş ve bu durum da nihayetinde Türklerin halen bu ülkeden vatandaşlık almasını kolaylaştırmaya sebep olmuş. Almanya’daki Türkler için vatandaşlık fırsatları arasında iş imkanları ve sosyal bağlantılar gibi özellikler öne çıkıyor.Mesela hepimizin mutlaka evlenerek Almanya’ya giden bir tanıdığı vardır, şeklinde bir ifadede bulunursam sanırım haksız sayılmam.
- Portekiz: Portekiz, altın vize programıyla Türk vatandaşlarına yatırım yoluyla vatandaşlık fırsatı sunuyor.
- Karadağ: Karadağ son dönemlerde sunduğu mülk yatırımı aracılığıyla oturma izni imkanların dolayı Türk yatırımcılar arasında giderek popülerleşiyor.