Last updated on Ekim 22nd, 2024 at 06:30 pm
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları -bazı ülkeler hariç- yabancı ülkelere seyahat edebilmek için pasaporta ihtiyaç duyarlar. Pasaportlar, başvuruda bulunan vatandaşlara çoğunlukla İçişleri Bakanlığı tarafından verilir.
Neredeyse tüm dünya ülkelerinde olduğu gibi, Türkiye’de de birden çok pasaport türü vardır. Dolayısıyla Türkiye’de pasaport ücretleri ve başvuru gereksinimleri pasaport türüne bağlı olarak değişiklik göstermektedir.
Pasaport ücretleri ve mümkünse harç ödemeden pasaport almak hakkında baştan sona bilgi sahibi olmak için bu yazımızı okumaya devam edin.
Pasaport Türleri
Türkiye Cumhuriyeti tarafından verilen 6 adet pasaport türü bulunmaktadır. Bunlar:
- Umuma Mahsus Pasaport (Bordo)
- Hususi Damgalı Pasaport (Yeşil)
- Hizmet Damgalı Pasaport (Gri)
- Diplomatik Pasaport (Siyah)
- Geçici Pasaport (Pembe)
- Yabancılara Mahsus Pasaport
Her bir pasaport türü farklı bir seyahat amacına hizmet etmektedir. Bu pasaportların geçerlilik süreleri de hizmet ettikleri amaca göre değişiklik gösterebilir.
Umuma Mahsus Pasaport (Bordo Pasaport)
Umuma mahsus ifadesi “herkese açık” anlamına gelmektedir. Yani tüm Türk vatandaşları herhangi özel bir amaca hizmet etmeyen bu pasaporta sahip olmak için başvuruda bulunabilir. Devlet bu pasaport için vatandaşlarından iki farklı kalemde ödeme alır: Pasaport harcı ve pasaport değerli kağıt bedeli.
İçişleri Bakanlığı tarafından verilen bordo pasaportun harç ücreti, kişinin tercih edeceği pasaport geçerlilik süresine göre farklılık gösterir. Bordo pasaportların süresi 6 ay ile 10 yıl arasında değişebilmektedir.
Hususi Damgalı Pasaport (Yeşil Pasaport)
Hususi damgalı (yeşil) pasaport, devlet memurları ve belirli şartları sağlayan kamu görevlilerine verilen bir pasaport türüdür. Yeşil pasaport sahipleri, bazı ülkeler için vize muafiyetinden yararlanabilirler. Örneğin, Schengen ülkeleri muafiyet kapsamındaki ülkelerdendir.
Yeşil pasaport olarak halk arasında yer edinmiş bu pasaport, özellikle devlet kurumlarında belirli bir süre görev yapmış olan öğretmenlere ve bu öğretmenlerin ailelerine verilmesiyle bilinir.
İçişleri Bakanlığı tarafından verilen yeşil pasaport için harç ödemesi talep edilmez, ancak başvuran kişi yine de cüzdan bedeli ödemelidir. Bu pasaportlar en fazla 5 yıllık süreyle verilir ve ebeveyni aracılığıyla bu pasaportu alacak olan kişi en fazla 25 yaşına kadar bu haktan yararlanabilir.
İçişleri Bakanlığına bağlı olan Nüfus Müdürlüğü, kendi internet sayfasında yeşil pasaport hakkında ayrıntılı bilgi vermektedir.
Hizmet Pasaportu (Gri Pasaport)
Hizmet pasaportu, Türkiye Cumhuriyeti adına yurt dışında resmi görev amacıyla bulunan kişilere verilen gri renkli bir pasaporttur. Gri pasaport için de harç ücreti alınmaz ancak başvuranların ödemesi gereken cüzdan bedeli mevcuttur.
Diplomatik Pasaport (Siyah Pasaport)
Diplomatik pasaport; Türkiye Cumhuriyetinin diplomatik temsilcilerine, yani diplomatlarına ve yüksek düzeydeki devlet yetkililerine verilen özel bir pasaporttur. Siyah pasaport sahipleri, birçok ülkeye vizesiz seyahat edebilirler.
Bu pasaport Dışişleri Bakanlığı tarafından verilir ve harçtan muaf tutulur. Sadece cüzdan bedeli ödenir.
Geçici Pasaport (Pembe Pasaport)
Herhangi bir sebepten ötürü yurt dışında bulunan Türk vatandaşı olağan dışı bir durum yaşarsa; yurt dışındayken pasaportunun süresi dolarsa veya pasaportunu kaybederse, en yakın Türkiye dış temsilciliğine müracaat ederek bu seyahat belgesini almak için başvuruda bulunabilir. Kişinin geçici pasaport için ödemesi gereken ücret bulunduğu ülkeye göre farklılık gösterebilir ve döviz cinsinden ödemesi gerekebilir.
Örneğin İngiltere seyahatiniz sırasında pasaportunuzu kaybettiyseniz en yakın Türkiye dış temsilciliğine (büyükelçilik veya konsolosluğa) başvurmanız gerekir. Burada geçici seyahat belgesi için ödemeniz gereken tutar İngiltere’nin para birimi olan GBP cinsinden olabilir.
Yabancılara Mahsus Pasaport
Bazı olağanüstü durumlarda Türkiye Cumhuriyeti yabancılara tek kullanımlık pasaport verebilmektedir. Bunun için yabancı uyruklu kişilerin Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne başvurması gerekmektedir.
Türlerine Göre Pasaport Ücretleri
Türlerine göre pasaportların maliyet durumu özetleyecek olursak, 2024 yılına göre şu tablo ortaya çıkacaktır:
| Pasaport Türü | Veren Kurum | Harç Tutarı | Diğer Ücret | Geçerlilik |
| Umuma Mahsus Pasaport (Bordo) | İçişleri Bakanlığı | Geçerlilik süresine göre | Değerli Kağıt Bedeli: 790 TL | 6 ay – 10 yıl |
| Hususi Damgalı Pasaport (Yeşil) | İçişleri Bakanlığı | Ödenmez | Cüzdan Bedeli: 790 TL | 5 yıl |
| Hizmet Pasaportu (Gri) | İçişleri Bakanlığı | Ödenmez | Cüzdan Bedeli: 790 TL | Görev süresince |
| Diplomatik Pasaport (Siyah) | Dışişleri Bakanlığı | Ödenmez | Cüzdan Bedeli: 790 TL | Görev süresince |
| Geçici Pasaport (Pembe) | Dış temsilcilik | Dış temsilcilik belirler | Dış temsilcilik belirler | 1 ay |
Pasaport Ücretleri Nelerdir?
Yukarıdaki bilgilerden yola çıkarak şunu diyebiliriz ki sadece bordo pasaportlar için belirlenen sabit bir harç ücreti vardır. Bordo pasaportların harç ücretleri talep edilen geçerlilik süresine göre değişir.
Türkiye’de bordo pasaport harç ücretleri her sene enflasyona bağlı olarak değişmektedir. Türk lirasının değerindeki dalgalanmaya ve enflasyon oranına bağlı olarak her sene pasaport bedellerine zam yapılır.
Geçerlilik Süresine Göre Umuma Mahsus (Bordo) Pasaport Ücretleri
2024 yılında bordo pasaportların geçerlilik sürelerine göre harç ücretleri şu şekildedir:
- 6 Ay: ₺1.639,30
- 1 Yıl: ₺2.396,60
- 2 Yıl: ₺3.912,60
- 3 Yıl: ₺5.558,30
- 3+ Yıl: ₺7.833,00
Harç ücretine ek olarak ödenmesi gereken değerli kağıt bedeli 790 TL’dir. Yani 10 yıllık pasaport almak isteyen kişinin 2024 yılında ödemesi gereken tutar 3+ Yıllık Pasaport Harcı (7.833 TL) + Değerli Kağıt Bedeli (790 TL) = 8.623 TL’dir.
Harç Ödemeden Umuma Mahsus (Bordo) Pasaport Almak
Bazı durumlarda Türkiye devleti vatandaşlarına bordo pasaport için harç muafiyeti imkanı sunmaktadır. Bu durumlar:
- Aktif bir şekilde öğrenimine devam eden 25 yaşını doldurmamış öğrenciler
- Yurt dışına öğrenim için gidecekler
- Uçuş ekibi personeli
- Milli Eğitim Bakanlığının izni ile kültürel, ticari veya sosyal bir fayda için yurt dışına gidecekler
- Rektörlük, Dekanlık veya Meslek Yüksek Okulu Müdürlüğü izni ile spor, gezi, kültür amaçlı yurt dışına gidecekler
Eğer durumunuz bu koşullardan herhangi birini içeriyorsa harç tutarı ödemeden bordo pasaport sahibi olabilirsiniz. Ama unutmayın, yine de değerli kağıt bedeli ödemeniz gerekecektir.
Not: Başvurunuz sırasında istenen genel belgelere ek olarak durumunuzu kanıtlayan belgeler de sunmanız gerekir.
Pasaport Başvurusu Nasıl Yapılır?
Umuma mahsus (bordo) pasaport sahibi olmak için yapmanız gereken başvuru oldukça basit birkaç adımdan meydana gelmektedir:
Randevu Alma
Pasaport başvurusu yapmak için öncelikle Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünden randevu almanız gerekir. Bunu üç yolla yapabilirsiniz:
- ALO 199 Vatandaş Etkileşim Merkezini arayabilirsiniz veya
- e-Devlet üzerinden ilgili hizmeti kullanabilirsiniz veya
- Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün web sitesinden kimlik bilgilerinizi girerek pasaport randevusu oluşturabilirsiniz.
Harç ve Değerli Kağıt Bedeli Ödeme
İstediğiniz pasaport geçerlilik süresine uygun olarak harç ve değerli kağıt bedelini bir vergi dairesine ödemeniz gerekmektedir. Bu ödeme işlemini dört yolla gerçekleştirebilirsiniz:
- Vergi dairesi müdürlüklerine giderek
- PTT şubelerine giderek
- Anlaşmalı bankaların gişe, ATM veya internet bankacılığı hizmetini kullanarak
- İnteraktif Vergi Dairesi internet sayfasını kullanarak
Not: Harç bedeli için Türkiye’de faaliyet gösteren birçok bankanın kartı ile ödeme yapabilirsiniz. Vakıflar Bankası veya Ziraat Bankası gibi devlet bankalarının doğrudan internet şubesini kullanarak da harç yatırma işlemini tamamlayabilirsiniz.
Gerekli Belgeler
Pasaport başvurusu için gerekli belgeler arasında şu evraklar bulunmaktadır:
- Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı veya ehliyeti
- Son 6 ay içerisinde çekilmiş 1 adet biyometrik fotoğraf
- Pasaport harç ve cüzdan bedeli ödeme dekontu (Dekont zorunlu değildir ama randevuya kadar ödeme yapılmalıdır.)
- Varsa eski pasaportunuz
Pasaport Teslimi
Başvuru işlemleri tamamlandıktan sonra, pasaportunuz ortalama 3-10 iş günü içinde ikametgah adresinize PTT kurye ile teslim edilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Pasaport başvurusu için randevu almak zorunlu mudur?
Evet, pasaport başvurusu yapmadan önce randevu almak zorunludur.
Pasaport yenileme işlemleri nasıl yapılır?
Pasaport yenileme işlemi yapılmaz. Pasaportunuzun süresi dolunca yeni pasaport için başvuruda bulunmanız gerekir.
Pasaport başvurusu için biyometrik fotoğraf nasıl olmalıdır?
Biyometrik fotoğraf; son 6 ay içinde çekilmiş, beyaz arka planlı ve yüzün net bir şekilde göründüğü fotoğraflar olmalıdır.
Üniversite öğrencileri ücretsiz pasaport alabilir mi?
Evet, 25 yaş altındaki üniversite öğrencileri harç ödemeden pasaport alabilirler. Yine de defter (değerli kağıt) bedeli ödemeleri gerekmektedir.
Pasaportsuz gidebileceğim ülkeler var mı?
Evet, Türkiye Cumhuriyetinin anlaşmalı olduğu ülkelere T.C. çipli kimlik kartı ile giriş yapabilirsiniz.
Pasaportumun teslim edilmesi için istediğim adresi girebilir miyim?
Pasaportunuz sadece sistemde kayıtlı olan ikamet adresinize gönderilebilir.